Sonlu Geometri (finite geometry)

Sonlu geometri, yalnızca sonlu sayıda noktaya sahip herhangi bir geometrik sistemdir. Bilinen Öklid geometrisi sonlu değildir çünkü bir Öklid çizgisi sonsuz sayıda nokta içerir.

Piksellerin noktalar olarak kabul edildiği, bilgisayar ekranında görüntülenen grafiklere dayalı bir geometri, sonlu bir geometri olacaktır. Sonlu geometriler olarak adlandırılabilecek birçok sistem olmasına rağmen, düzenlilikleri ve basitlikleri nedeniyle çoğunlukla sonlu projektif ve affin uzaylara dikkat edilmektedir.

Sonlu geometrinin diğer önemli türleri, Benz düzlemleri adı verilen genel tipin örnekleri olan sonlu Möbius veya ters düzlemler ve Laguerre düzlemleri ve bunların daha yüksek sonlu ters geometriler gibi daha yüksek boyutlu analoglarıdır.

Sonlu geometriler, sonlu bir alan üzerindeki vektör uzaylarından başlayarak doğrusal cebir yoluyla oluşturulabilir; bu şekilde oluşturulan affin ve projektif düzlemlere Galois geometrileri denir.

Sonlu geometriler tamamen aksiyomatik olarak da tanımlanabilir. En yaygın sonlu geometriler Galois geometrileridir, çünkü üç veya daha büyük boyutlu herhangi bir sonlu yansıtmalı uzay, sonlu bir alan üzerindeki yansıtmalı uzaya izomorfiktir (yani, bir vektör uzayının sonlu bir alan üzerinde projelendirilmesi). Ancak ikinci boyut, Galois geometrilerine izomorfik olmayan affin ve projektif düzlemlere, yani Desarguesyen olmayan düzlemlere sahiptir. Benzer sonuçlar diğer sonlu geometri türleri için de geçerlidir.


(a) Klasik Laguerre düzlemi, 2 boyutlu / 3 boyutlu model, (b) Fano düzlemi, iki elemanlı alan üzerindeki projektif düzlem olan, Galois geometrisindeki en basit objelerden biridir, (c) 2. dereceden (Fano düzlemi) ve 3. derecedeki sonlu projektif düzlemlerin ızgara düzenindeki çizimleri, (d) çarpma işlemindeki birliğin beşinci köklerinin grubu, düzgün beşgenin bileşim altındaki dönme grubuna izomorftur.

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Finite_geometry

22 Ocak 2024

 

GERİ (matematik anasayfa)