Sonlandırma Şoku (termination shock)

Sonlandırma şoku, heliosferde, yerel yıldızlararası ortamla etkileşimler nedeniyle solar rüzgarının sesaltı hıza (Güneş'e göre) yavaşladığı noktadır. Bu, sıkıştırmaya, ısınmaya ve magnetik alanda bir değişikliğe neden olur. Solar sistemde, sonlandırma şokunun Güneş'ten 75 – 90 astronomik birim mesafede olduğuna inanılıyor. Voyager 1, 2004'te Güneş’in sonlandırma şokunu geçti, ardından 2007'de Voyager 2 izledi.

Şok, solar rüzgarı partiküllerinin Güneş'ten yaklaşık 400 km/s hızla yayılması, ses hızının (yıldızlararası ortamda) yaklaşık 100 km/s olması nedeniyle ortaya çıkar. (tam hız, önemli ölçüde dalgalanan yoğunluğa bağlıdır.

Yıldızlararası ortam, yoğunluğu çok düşük olmasına rağmen, yine de kendisiyle bağlantılı nispeten sabit bir basınca sahiptir; solar rüzgarından gelen basınç, Güneş'ten uzaklığın karesi ile azalır. Güneş'ten yeterince uzaklaşıldıkça, solar rüzgarın basıncı, yıldızlararası ortamın basıncına karşı süpersonik akışı artık koruyamayacağı yere düşer, bu noktada solar rüzgarı ses hızının altına yavaşlar ve bir şok dalgasına neden olur. Güneş'in ötesinde, sonlandırma şokunu, iki basıncın eşitlendiği ve solar rüzgarı partiküllerinin yıldızlararası ortam tarafından durdurulduğu heliopause izler.


(a) Bir batak havzasında suyun ‘sonlandırma şoku’ benzetmesi, (b) küresel birleştirilmiş etkileşim bölgesi olarak bilinen bir güneş olayı (NASA’s Goddard Space Flight Center)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Heliosphere#Termination_shock

5 Kasım 2020

 

GERİ (güneş)
GERİ (heliosfer)