Soluma (veya nefeslenme), çoğunlukla karbondioksiti dışarı atmada ve oksijeni içeri almada, iç ortamla gaz alışverişini kolaylaştırmak için havanın akciğerlere (nefes alma) ve akciğerlerden (nefes verme) hareket ettirildiği ritmik bir süreçtir.
Tüm aerobik
yaratıklar hücresel solunum için oksijene ihtiyaç duyarlar; bu oksijen,
gıdalardan elde edilen moleküllerle reaksiyona girerek enerji elde eder ve atık
ürün olarak karbondioksit üretir. Soluma veya dış solunum, alveollerde difüzyon
yoluyla gaz değişiminin gerçekleştiği akciğerlere hava getirir. Vücudun dolaşım
sistemi bu gazları hücresel solunumun gerçekleştiği hücrelerin içine ve hücrelerden
dışarı taşır.
Akciğerleri olan
tüm omurgalıların soluması, burundan alveollere giden oldukça dallanmış bir tüp
veya hava yolu sistemi aracılığıyla tekrarlanan nefes alma ve verme
döngülerinden oluşur. Dakikadaki solunum döngüsü sayısı, soluma veya solunum
hızıdır ve yaşamın dört temel hayati belirtisinden biridir. Normal koşullar
altında, soluma derinliği ve hızı, arteriyel kandaki karbondioksit ve oksijenin
kısmi basınçlarını sabit tutan çeşitli homeostatik mekanizmalar tarafından
otomatik olarak kontrol edilir.
Çok çeşitli
fizyolojik koşullar altında arteriyel kandaki kısmi karbondioksit basıncının
değişmeden tutulması, hücre dışı sıvıların pH'ının sıkı kontrolüne önemli ölçüde
katkıda bulunur. Sırasıyla karbondioksitin arteriyel kısmi basıncını azaltan ve
artıran aşırı soluma (hiperventilasyon) ve yetersiz soluma (hipoventilasyon),
ilk durumda hücre dışı sıvıların pH'ında bir artışa, ikinci durumda ise pH'ın
düşmesine neden olur. Her ikisi de rahatsız edici semptomlara yolaçar.
Solumanın başka
önemli işlevleri de vardır. Konuşma, gülme ve benzeri duyguların ifade
edilebilmesi için bir mekanizma sağlar. Esneme, öksürme, hapşırma gibi
refleksler için de kullanılır. Yeterli ter bezleri bulunmadığı için terleme
yoluyla ısıyı düzenleyemeyen hayvanlar, soluyarak buharlaşma yoluyla ısı
kaybedebilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Breathing
26
haziran 2024
GERİ (biyoloji)
