Solar Dinamo (solar dynamo)

Solar dinamo, Güneş'in magnetik alanını yaratan fiziksel bir prosestir. Bir dinamo teorisi ile açıklanır. Güneş'in içinde doğal olarak oluşan bir elektrik jeneratörü, Ampère, Faraday, Ohm yasaları ve akışkanlar dinamiği yasalarını (magnetohidrodinamik) birlikte izleyerek elektrik akımları ve magnetik alan üretir. Solar dinamonun ayrıntılı mekanizması bilinmemektedir ve kalen güncel araştırmaların konusudur.

Bir dinamo, kinetik enerjiyi elektrik-magnetik enerjiye dönüştürür. Türbülans gibi shear (makaslama) veya daha karmaşık harekete sahip elektriksel olarak iletken bir sıvı, Lenz yasası aracılığıyla bir magnetik alanı geçici olarak yükseltebilir; çünkü, bir magnetik alana göre sıvı hareketi, sıvıda başlangıç alanını bozan elektrik akımlarını indükler. Sıvı hareketi yeterince karmaşıksa, kendi magnetik alanını koruyabilir ve istenmeyen sıvı amplifikasyonu, difüzif veya ohmik bozunmayı dengeleyebilir. Bu tür sistemlere kendi kendini-besleyen dinamolar denir. Güneş, Güneş içindeki konvektif hareketi ve diferansiyel dönüşü elektrik-magnetik enerjiye dönüştüren, kendi kendini besleyen bir dinamodur.

Tachocline geometrisi ve genişliğinin, çok daha güçlü bir toroidal* alan yaratmak için daha zayıf poloidal* alanı sararak solar dinamo modellerinde önemli bir rol oynadığı varsayılmaktadır. Bununla birlikte, radyatif bir çekirdeği olmayan ve yalnızca bir konveksiyon bölgesine sahip olan daha soğuk yıldızlar ve kahverengi cücelerin son radyo gözlemleri, tachoclineslerin yokluğuna rağmen büyük ölçekli, solar-magetik alanları koruduklarını ve solar-benzeri aktivite sergilediklerini göstermiştir. Bu, tek başına konveksiyon bölgesinin solar dinamonun işlevinden sorumlu olabileceğini göstermektedir.

(*Toroidal ve poloidal terimler, referans ‘simidine’ göre yönlere atıfta bulunur. Poloidal yön, yüzey etrafında küçük bir dairesel halkayı takip ederken, toroidal yön, merkezi boşluğu çevreleyen simitin etrafında büyük bir dairesel halkayı takip eder.)

Solar dinamo şeması

Büyük ölçekli güneş dinamosu

  

https://en.wikipedia.org/wiki/Solar_dynamo

24 Kasım 2020

 

GERİ (güneş)
GERİ (ilişkili konular)