Sert determinizm (veya metafizik determinizm), determinizmin doğru olduğunu, özgür iradeyle bağdaşmadığını ve dolayısıyla özgür iradenin var olmadığını savunan özgür iradeye ilişkin bir görüştür. Sert determinizm genel olarak nomolojik determinizmi ifade etse de, bütünüyle geleceği gerektiren diğer determinizm biçimlerine göre de alınan bir pozisyon olabilir.
Sert
determinizm, determinizme rağmen özgür iradenin var olabileceğine inanan,
uyumlu bir determinizm biçimi olan yumuşak determinizm ile tezat oluşturur.
Aynı zamanda, özgür iradenin var olduğunu ve determinizmin yanlış olduğunu
savunan uyumsuzluğun diğer ana biçimi olan metafizik özgürlükçülükle de ters düşer.
Determinizm
ile özgür irade arasındaki ilişkiye dair çeşitli felsefi görüşler vardır.
Determinizm
ve özgür iradenin aynı anda doğru olamayacağını savunanlar uyumsuzlukçular
olarak bilinir. Bu kategori içinde determinizmin doğru olduğunu ve dolayısıyla
özgür iradenin imkansız olduğunu iddia edenler sert deterministler olarak tanımlanır.
Determinizmin
yanlış olduğunu ve dolayısıyla özgür iradenin en azından mümkün olduğunu iddia
edenler metafizik özgürlükçüler olarak bilinirler (siyasi özgürlükçülerle
ilişkili olmaları gerekmez).
https://en.wikipedia.org/wiki/Hard_determinism
13 Kasım 2023
GERİ (felsefe, TABLO)
