Santrifüjleme, bir çözeltideki partikülleri boyutlarına, şekillerine, yoğunluklarına, orta viskozitelerine ve rotor hızlarına göre ayırmak için merkezkaç kuvvetinin kullanıldığı mekanik bir işlemdir. Karışımın, daha yoğun bileşenleri santrifüj ekseninden uzaklaşırken, daha az yoğun bileşenleri eksene doğru göç eder. Kimyagerler ve biyologlar, test tüpünün etkili çekim kuvvetini artırabilir, böylece çökelti (pelet) tüpün dibine hızlı ve tam olarak hareket eder. Çökeltinin üzerinde kalan sıvıya süpernatan veya süpernat denir.
Uygulanan
tek kuvvet gravite olduğunda, bir partikülün boyutu ve yoğunluğu ile partikülün
heterojen bir karışımdan ayrılma hızı arasında bir korelasyon vardır. Partiküllerin
boyutu ve yoğunluğu ne kadar büyük olursa, karışımdan o kadar hızlı ayrılırlar.
Bir santrifüjün yaptığı gibi karışıma daha büyük bir etkili çekim kuvveti uygulanarak
partiküllerin ayrılması hızlandırılır. Bu, endüstriyel ve laboratuvar ortamlarında
idealdir, çünkü uzun bir süre boyunca doğal olarak ayrılacak partiküller çok daha
kısa bir sürede ayrılabilir.
Santrifüj
hızı, genellikle dakika başına devir (RPM) olarak ifade edilen ‘açısal hız’ ile,
veya g olarak ifade edilen ‘hızlanma’ ile belirlenir. RPM ve g arasındaki dönüşüm
faktörü, santrifüj rotorunun yarıçapına bağlıdır. Santrifüjlemede partiküllerin
çökelme hızı, boyutlarının ve şekillerinin, santrifüj ivmesinin, mevcut katıların
hacim fraksiyonunun, partikül ile sıvı arasındaki yoğunluk farkının ve viskozitenin
bir fonksiyonudur. En yaygın uygulama, daha az tutarlı tortunun üretildiği yerlerde
susuzlaştırma için kanalizasyon çamurlarının arıtılmasında kullanılan yüksek konsantrasyonlu
süspansiyonlardan katının ayrılmasıdır.
Santrifüjleme
yönteminin çok çeşitli endüstriyel ve laboratuvar uygulamaları vardır. Bunlardan
bazıları:
·
Yöntem, yalnızca iki karışabilir maddeyi ayırmak
için değil, aynı zamanda makromoleküllerin hidrodinamik özelliklerini analiz etmek
için de kullanılır.
·
Biyokimya, hücre ve moleküler biyoloji
alanlarında en önemli ve yaygın olarak kullanılan araştırma yöntemlerinden
biridir.
·
Kimya ve gıda endüstrilerinde, özel santrifüjler
sürekli bir partikül akışını işleyerek plazma gibi bir sıvıya dönüştürebilir.
·
Santrifüjleme aynı zamanda uranyum heksaflorür
gazındaki U-238 ve U-235 atomları arasındaki hafif kütle farkına dayanan,
uranyum zenginleştirmesi için kullanılan en yaygın yöntemdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Centrifugation
13
Temmuz 2024
GERİ (biyoloji)
