Renk Hapsi (color confinement)

Güçlü çekirdek kuvveti, kuarkları, maddeyi bir arada tutar; çünkü kuarkları hadronlar içinde sınırlar (hapseder), proton ve nötron gibi. Ayrıca, güçlü kuvvet bu nötronlar ve protonları bağlayarak atom çekirdeğini yaratır. Bir proton veya nötronun kütlesinin çoğu, güçlü kuvvet alan enerjisinin sonucudur; bireysel kuarklar bir protonun kütlesinin sadece % 1'i kadardır.

Güçlü kuvvet doğal olarak öyle güçlüdür ki, böyle bir kuvvetle bağlı hadronlar yeni masif partiküller üretebilir. Dolayısıya, hadronlara yüksek enerjili partiküller çarptığında, serbestçe hareket eden ışınlar (gluonlar) yayılması yerine yeni hadronlar meydana gelir. Güçlü kuvvetin bu özelliğine renk hapsi (color confinement) denir. Renk hapsi güçlü kuvvetin serbest yayılımını (emisyonunu) önler; bunun yerine, pratikte, büyük partiküllerin jetleri üretilir. (Bir jet, bir kuark veya gluonun hadronizasyonu ile üretilen dar bir hadron ve diğer partiküller konisidir.)

Renk hapsi, güçlü kuvvetin sadece kuark-çiftleri ve bağlı kuark topluluğunda (hadronlar) mesafe azalması olmadan hareket ettiğini, kuarkların kuvvetlerin etkisinin bir sınırıyla karşılaştığını ve net renk yükünün iptal edildiğini gösterir. Bu nedenle kuark topluluğu (hadronlar) neredeyse renk yükü olmadan ortaya çıkar ve dolayısıyla bu tür hadronlar arasında güçlü kuvvet hemen hemen yoktur.

Kuarklar ve gluonlar, hadronları oluşturmak için bir araya toplanır. İki ana hadron türü bulunur; mezonlar (bir kuark, bir antikuark) ve baryonlar (üç kuark). Ek olarak, sadece gluonlardan oluşan renksiz glueballar da, deneysel olarak tanımlanması zor olsa da, hapsetme ile tutarlıdır. Kuarklar ve gluonlar yeni hadronlar üretilmeden ana hadronlarından ayrılamazlar. (Bir glueball varsayımsal bir kompozit partiküldür, valens kuarkları olmadan sadece gluon partiküllerinden oluşur.)

Renk kuvveti hapsi destekler, çünkü belli bir aralıkta bir kuark antikuark çifti oluşturmak, renk akısı tüpünü uzatmaya devam etmeye kıyasla, enerjik olarak daha elverişlidir; bu, uzatılmış bir lastik bandın davranışına benzer


https://tr.wikipedia.org/wiki/Renk_hapsi
https://en.wikipedia.org/wiki/Color_confinement

10 Şubat 2020


GERİ (standart model; teoriler birleşecek mi??)