Püskürtme (sputtering)

Fizikte püskürtme, katı bir malzemenin mikroskobik partiküllerinin, malzemenin bir plazma veya gazın enerjik parçacıkları tarafından bombardımana tutulmasından sonra yüzeyinden fırlatıldığı bir olgudur. Uzayda doğal olarak oluşur ve hassas parçalarda istenmeyen bir aşınma kaynağı olabilir.

Püskürtme, asteroitler ve Ay gibi havasız cisimlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini değiştiren bir proses olan uzay ayrışmasının biçimlerinden biridir. Buzlu uydularda, özellikle Europa'da, yüzeyden fotolize su püskürtülmesi net hidrojen kaybına ve yaşam için önemli olabilecek oksijen açısından zengin materyallerin birikmesine neden olur. Püskürtme, aynı zamanda, Mars'ın atmosferinin çoğunu kaybetmesinin ve Merkür'ün zayıf yüzeye bağlı dışküresini sürekli olarak yenilemesinin olası yollarından biridir.

Na ve K, lunar ekzosferindeki küçük bileşenler olmasına rağmen, emisyon hatlarının parlaklığı onları kolayca gözlemlenebilir hale getirir ve bu nedenle, lunar ekzosferinin bileşimini yöneten prosesleri anlamak için mükemmel bir kaynak görevi görürler. Ekzosferdeki potansiyel Na ve K kaynakları arasında foton ile uyarılan desorpsiyon (PSD), püskürtme ve darbeli buharlaşma bulunur.

Lunar Na ve K ekzosferinin birincil kaynakları ve yutakları

Sarı bölge, daha yüksek sodyum sıcaklıkları nedeniyle gün kenarında daha büyük boyuta sahip olan sodyum ekzosferini temsil eder. Kaynaklar ve yutaklar arasında fotonla uyarılan desorpsiyon (solar ultraviyoleden), püskürtme (güneş rüzgarı protonlarından) ve meteoroid darbe buharlaşması (örneğin Geminid-ikizler-meteorit akışı) bulunur. Ay, Yer’in magnetosferinden (yeşil bölge) ve kılıfından (kırmızı bölge) geçerken bu prosesler etkilenir.

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Sputtering

https://science.sciencemag.org/content/351/6270/249?rss=1

10 Ekim 2020

 

GERİ (ay)

GERİ (ayın yüzeyi ve özellikler)