Proses Felsefesi (process philosophy)

Proses (süreç) felsefesi, aynı zamanda oluş ontolojisi veya prosesizm, süreçleri, değişiklikleri veya değişen ilişkileri günlük yaşamın tek gerçek deneyimi olarak tanımlayan bir felsefe yaklaşımıdır. Değişimin, yanıltıcı (Parmenides tarafından öne sürüldüğü gibi) veya rastlantısal (Aristoteles tarafından öne sürüldüğü gibi) olduğu şeklindeki klasik görüşe karşıt olarak proses felsefesi, geçici değişim veya oluşum olaylarını sıradan gündelik gerçek dünyanın tek temel şeyleri olarak varsayar.

Platon ve Aristoteles'in zamanından beri, klasik ontoloji, sıradan dünya gerçekliğini, inkar edilmezlerse geçici proseslerin ontolojik olarak tabi olduğu kalıcı maddelerden oluştuğunu öne sürmüştür. Sokrates değişirse, hastalanırsa, Sokrates hala aynıdır (Sokrates'in özü aynıdır) ve değişim (hastalığı) yalnızca özünün üzerinde kayar: değişim rastlantısaldır ve birincil gerçeklikten yoksundur, oysa öz esastır.

Ilya Prigogine fizikte ‘varlığın fiziği’ ile ‘oluşun fiziği’ arasında ayrım yapar. Süreç felsefesi yalnızca bilimsel sezgileri ve deneyimleri kapsamaz, aynı zamanda din, felsefe ve bilim arasındaki tartışmaları kolaylaştıracak kavramsal bir köprü olarak da kullanılabilir.

Süreç felsefesi bazen kıta felsefesine analitik felsefeden daha yakın olarak sınıflandırılır, çünkü genellikle yalnızca kıta felsefesi bölümlerinde öğretilir. Bununla birlikte, diğer kaynaklar, süreç felsefesinin, çağdaş felsefede analitik ve kıtasal yöntemlerin kutupları arasında ortada bir yere yerleştirilmesi gerektiğini belirtmektedir.


Felsefe Tarihi I 61 Whitehead'in Süreç Felsefesi Dersi, Arthur F. Holmes’un (Wheaton Collage, 1991) çiziminden alınmış bir kısım (Kaynak: Süreç felsefesinin bir özeti dosyası)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Process_philosophy

29 Kasım 2023

 

GERİ (felsefe, TABLO)