Prokaryot, hücresinde çekirdek ve diğer zara bağlı organellerin bulunmadığı tek hücreli bir organizmadır. Prokaryot kelimesi Antik Yunanca’da 'önce' ve 'fındık, çekirdek' anlamındaki kelimelerinden gelir. Édouard Chatton'un çalışmalarından doğan iki imparatorluk sisteminde prokaryotlar, Prokaryota imparatorluğu içinde sınıflandırıldı (İki imparatorluk sistemi, üç alanlı sistemin kurulmasından önce genel kullanımda olan üst düzey biyolojik sınıflandırma sistemiydi). Ancak moleküler analize dayanan üç alanlı sistemde prokaryotlar iki alana ayrılır: Bakteriler (eski adıyla Eubacteria) ve Arkeler (eski adıyla Archaebacteria). Çekirdekli organizmalar üçüncü bir alana, Ökaryota'ya yerleştirilir.
Prokaryotlar ökaryotlardan önce evrimleşmiştir; çekirdek, mitokondri veya ökaryotik hücreyi karakterize eden diğer farklı organellerin çoğundan yoksundu. Bir zamanlar prokaryotik hücresel bileşenlerin, bir dış hücre zarı dışında sitoplazma içinde kapatılmadığı düşünülüyordu, ancak protein kabukları (kapsülin protein kafesleri gibi) içine alınmış yarı organeller olduğu düşünülen bakteriyel mikro bölümler, diğer prokaryotik organellerle birlikte keşfedildi.
Tek hücreli
olmakla birlikte, siyanobakteriler gibi bazı prokaryotlar biyofilmler
tarafından bir arada tutulan koloniler oluşturabilir ve büyük koloniler çok
katmanlı mikrobiyal örtülerr oluşturabilir. Miksobakteriler gibi diğerlerinin
yaşam döngülerinde çok hücreli aşamaları vardır. Prokaryotlar eşeysizdir ve
yatay gen transferi gerçekleşebilmesine rağmen, herhangi bir gamet füzyonu
olmaksızın ikili fisyon yoluyla çoğalırlar.
Moleküler
çalışmalar yaşamın üç alanının evrimi ve karşılıklı ilişkileri hakkında bilgi
sağlamıştır. Prokaryotlar ve ökaryotlar arasındaki bölünme, hücresel organizasyonun
çok farklı iki düzeyinin varlığını yansıtır; yalnızca ökaryotik hücreler,
kromozomal DNA'sını içeren zarflı bir çekirdeğe ve mitokondri dahil diğer
karakteristik zara bağlı organellere sahiptir. Prokaryotların farklı türleri
ekstremofilleri ve metanojenleri içerir; bunlar bazı aşırı ortamlarda
yaygındır.
DPANN: Diapherotrites, Parvarchaeota,
Aenigmarchaeota, Nanoarchaeota, Nanohaloarchaeota
TACK: Thaumarchaeota, Aigarchaeota, Crenarchaeota, Korarchaeota
LUCA: Last Universal Common Ancestor
CPR: Candidate Phyla Radiation
PVC: Planctomycetes, Verrucomicrobia, Chlamydiae
FBC: Fibrobacteres, Bacteroidetes and Chlorobi
https://en.wikipedia.org/wiki/Prokaryote
24
Mayıs 2024
GERİ (biyoloji)
