Transkripsiyonel modifikasyon veya ko-transkripsiyonel modifikasyon, çoğu ökaryotik hücrede ortak olan bir dizi biyolojik işlemdir. Bu işlemle, bir RNA birincil transkripti, bir genden transkripsiyonun ardından, daha sonra çekirdeği terk edebilen ve hücrede çeşitli farklı işlevler gerçekleştirebilen olgun, fonksiyonel bir RNA molekülü üretmek üzere kimyasal olarak değiştirilir.
Çeşitli
moleküler mekanizmalar yoluyla elde edilen birçok transkripsiyon sonrası
modifikasyon türü vardır.
Bunun
bir örneği, öncü-haberci RNA transkriptlerinin, daha sonra proteine çevrilebilen
olgun-haberci RNA'ya dönüştürülmesidir. Bu işlem, RNA molekülünün kimyasal
yapısını önemli ölçüde değiştiren üç ana adımı içerir; bunlar, 5' başlığın
eklenmesi, 3' poliadenile edilmiş kuyruğun eklenmesi ve RNA birleştirmedir.
Bu
tür işlemleme, ökaryotik genomların doğru translasyonu için hayati öneme
sahiptir, çünkü transkripsiyon tarafından üretilen ilk öncü mRNA genellikle hem
eksonları (kodlayıcı diziler) hem de intronları (kodlayıcı olmayan diziler)
içerir; birleştirme, intronları uzaklaştırır ve eksonları doğrudan bağlar;
başlık ve kuyruk ise mRNA'nın bir ribozoma taşınmasını kolaylaştırır ve onu
moleküler bozulmadan korur.
Post-transkripsiyonel
modifikasyonlar, sonuçta transfer RNA'sı, ribozomal RNA veya hücre tarafından
kullanılan diğer RNA türlerinden herhangi biri haline gelen diğer
transkriptlerin işlenmesi sırasında da meydana gelebilir.
Düzenleyici dizi, protein kodlama bölgesi
(kırmızı) için ekspresyonun ne zaman ve nerede meydana geldiğini kontrol eder.
Promoter (başlatıcı) ve güçlendirici bölgeler (sarı), genin, intronları (açık
gri) çıkarmak ve bir 5' başlık ve poli-A kuyruğu (koyu gri) eklemek üzere
değiştirilmiş bir ön mRNA'ya transkripsiyonunu düzenler. mRNA 5' ve 3'
çevrilmemiş bölgeleri (mavi), nihai protein ürününe çeviriyi düzenler.
Düzenleyici dizi, birden fazla protein kodlama
bölgesi (kırmızı) için ekspresyonun ne zaman oluştuğunu kontrol eder. Promoter,
operatör ve güçlendirici bölgeler (sarı), genin bir mRNA'ya transkripsiyonunu
düzenler. mRNA'nın çevrilmemiş bölgeleri (mavi), nihai protein ürünlerine
çeviriyi düzenler.
https://en.wikipedia.org/wiki/Post-transcriptional_modification
28
Mayıs 2024
GERİ (biyoloji)
