M.Ö. 250’den başlayarak teoriler, tahminler, buluşlar,
keşifler ile altalanlar tarafından çözülmemiş problemler ve son
yıllarda çözülen problemleri içeren bir liste
Teoriler,
Tahminler, Buluşlar, Keşifler
|
|
M.Ö.
250
|
Archimedes
prensibi; Archimedes
|
500
|
Impetus
teorisi; John Philoponus
|
1514
|
Heliocentrism;
Nicholas Copernicus
|
1589
|
Galileo'nun
Pisa Kulesi deneyi; Galileo Galilei
|
1613
|
Eylemsizlik;
Galileo Galilei
|
1621
|
Snell
yasası; Willebrord Snellius
|
1660
|
Hooke
yasası; Robert Hooke
|
1660
|
Pascal
prensibi; Blaise Pascal
|
1676
|
Rømer'in
Jüpiter'in uydularından geçen ışığın hızını belirlemesi
|
1687
|
Hareket
kanunları ve gravitasyon kanunu; Isaac Newton
|
1782
|
Maddenin
korunumu; Lavoisier
|
1785
|
Elektrik
yükleri için ters kare yasası doğrulandı; Charles-Augustin de Coulomb
|
1800
|
Isı
ışınları keşfedildi; William Herschel (sonra, UV, IR denildi)
|
1801
|
Işığın
dalga teorisi; Thomas Young
|
1803
|
Atom
teorisi; John Dalton
|
1806
|
Kinetik
enerji; Thomas Young
|
1814
|
Işığın
dalga teorisi, girişim; Fresnel
|
1820
|
Elektromagnetik
etkileşimler; André-Marie Ampère, Jean-Baptiste Biot, Félix Savart
|
1827
|
Elektrik
direnç, vs. Ohm
|
1831
|
Elektromagnetik
indüksiyon; Michael Faraday
|
1838
|
Dünya'nın
magnetik alanı; Wilhelm Eduard Weber and Carl Friedrich Gauss
|
1838
|
Elektrik
yükü taşıyan bir atomaltı partikül hipotezi; Richard Laming
|
1838
|
Kuvvet
hatları, alanlar; Michael Faraday
|
1843
|
Enerjinin
korunumu; Julius Robert von Mayer, William Thomson, 1st Baron Kelvin
|
1845
|
Faraday
rotasyonu (ışık ve elektromagnetik); Michael Faraday
|
1847
|
Enerjinin
korunumu 2: James Prescott Joule, Hermann von Helmholtz
|
1851
|
Termodinamiğin
ikinci yasası; Rudolf Clausius, William Thomson, 1st Baron Kelvin
|
1858
|
Katot
ışınları üretildi; Julius Plücker
|
1859
|
Kinetik
teori; James Clerk Maxwell
|
1861
|
Kara
madde (black body); Gustav Kirchhoff
|
1863
|
Entropi;
Rudolf Clausius
|
1864
|
Elektromagnetik
alanın dinamik teorisi; James Clerk Maxwell
|
1867
|
Gazların
dinamik teorisi; James Clerk Maxwell
|
1873
|
Elektromagnetizma,
teori; James Clerk Maxwell
|
1874
|
Elektron
teorisinin geliştirilmesi ve kütlesinin tahmini; George Stoney
|
1884
|
Stefan-Boltzmann
Radyasyon yasası; Ludwig Boltzmann
|
1886
|
Anot
ışınları üretildi; Eugene Goldstein
|
1887
|
Elektromagnetik
dalgalar; Heinrich Rudolf Hertz
|
1893
|
Radyasyon
kanunu; Wilhelm Wien
|
1895
|
Vakum
UV ışını (<200 nm) keşfedildi; Victor Schumann (sonra fotonlar denildi)
|
1895
|
X-Işını
üretildi; Wilhelm Röntgen (sonra fotonlar denildi)
|
1896
|
Radyoaktivite;
Henri Becquerel
|
1897
|
Elektron
keşfedildi; J. J. Thomson
|
1898
|
Protonun
keşfi; Wilhelm Wein
|
1899
|
Alha
ve Beta ışınları keşfedildi; Ernest Rutherford, Frederick Soddyy
|
1900
|
Enerji
kuanta teorisi keşfedildi; Max Planck
|
1900
|
Gama-Işını (yüksek enerjili bir foton)
keşfedildi; Paul Villard
|
1900
|
Kara
madde (black body) formülü; Max Planck
|
1900
|
Kuantum
hipotezi; Max Planck
|
1905
|
Brownian
hareketi; Albert Einstein
|
1905
|
Foton
hipotezi (fotoelektrik etkiyi açıklama); Albert Einstein
|
1905
|
Özel
rölativite; Albert Einstein
|
1908
|
Aalfa
partiküllerin tesbiti; Hans Geiger ve Ernest Rutherford
|
1909
|
Çift
yarık deneyi ve maddenin dalga doğasının tahmini; Geoffrey I Taylor
|
1910
|
Elektron
yükünün keşfi; Robert Millikan
|
1910
|
Kozmik
ışının keşfi; Theodor Wulf
|
1911
|
Atomun
yapısı keşfedildi; Hans Geiger, Ernest Marsden ve Ernest Rutherford
|
1911
|
Eşdeğerlik
prensibi; Albert Einstein
|
1911
|
Süperiletkenlik:
Kamerlingh Onnes
|
1912
|
Bulut
odası buluşu; Charles T R Wilson
|
1913
|
Bohr
atom modeli; Niels Bohr
|
1915
|
Simetri
– Nöther teorisi; Emmy Nöther
|
1916
|
Genel
rölativite; Albert Einstein
|
1916
|
Planck
sabitinin keşfi; Robert A. Millikan
|
1918
|
Gauge
teori; Herman Weyl
|
1919
|
Proton
keşfedildi; Ernest Rutherford
|
1922
|
Kuantum
spin keşfi; Otto Stern, Walther Gerlach
|
1923
|
Foton
keşfi; Arthur H Compton
|
1923
|
Galaksiler;
Edwin Hubble
|
1923
|
Madde
dalgaları; Louis de Broglie
|
1924
|
Bozon
tahmini; Satyendra Nath Bose
|
1924
|
Dalga-partikül
ikilği teorisi; Louis de Broglie
|
1925
|
İntrinsik
spin tahmini; George Uhlenbeck, Sam Goudsmit
|
1925
|
Matris
mekaniği teorisi: Werner Heisenberg
|
1925
|
Pauli
dışlama prensibi teorisi; Wolfgang Pauli
|
1926
|
Dalga
fonksiyonu ve dalga mekaniği teorisi; Erwin Schrödinger
|
1926
|
Fermiyon
ve Fermi-Dirac Statistikleri teorisi tahmini; Enrico Fermi ve Paul Dirac
|
1926
|
Kuantum
olasılıkları, hallerin süperpozisyonları, dalga fonksiyonunun çöküşü teorisi;
Max Born
|
1926
|
Schrödinger
eşitliği; Erwin Schrödinger
|
1927
|
Belirsizlik
prensibi; Werner Heisenberg
|
1927
|
Büyük
Patlama; Georges Lemaître
|
1928
|
Antipartiküller
tahmini; Paul Dirac
|
1928
|
Pozitronların
varlığı varsayımı; Paul Dirac
|
1928
|
Kuantum
dalga teorisi; Paul Dirac
|
1929
|
Evrenin
Genişlemesi kanıtlandı; Edwin Hubble
|
1930
|
Neutrinolar
ve Beta bozunumu tahmini; Wolfgang Pauli, Enrico Fermi
|
1931
|
Döteryum
keşfedildi; Harold Urey
|
1932
|
Antielektron (pozitron) keşfedildi; Carl D. Anderson
|
1932
|
Antimadde
keşfedildi; Carl David Anderson
|
1932
|
İzospin
tahmini; Werner Heisenberg
|
1932
|
Nötron
keşfedildi; James Chadwick
|
1932
|
Pozitron
keşfedildi; Carl David. Anderson
|
1932
|
Siklotron
buluş; Ernest O. Lawrence
|
1933
|
Dolaşma
ve EPR Paradoksu, teori; Albert Einstein, Boris Podolski, Nathan Rosen
|
1933
|
Güçlü
kuvvet tahmini; Eugene Wigner
|
1933
|
Zayıf
kuvvet ve nötrino tahmini; Enrico Fermi
|
1934
|
Siklotronu
buluş; Ernest Lawrence ve Stan Livingston
|
1935
|
Mezon
tahmini; Hideki Yukawa
|
1936
|
Mezon
keşfedildi; S Neddermeyer, Carl D. Anderson
|
1936
|
Müon
keşfedildi; Carl D. Anderson
|
1937
|
Müon
(mü lepton) keşfedildi; Carl D. Anderson, J.C. Street, ve E.C. Stevenson
|
1938
|
Nüklear
Fission keşfedildi; Otto Hahn
|
1938
|
Süperakışkanlık
keşfedildi; Pyotr Kapitsa
|
1939
|
Zayıf
kuvvet ve Solar Fusion teori; Hans Bethe
|
1940
|
Spin-Statistik
Teorisi; Wolgang Pauli
|
1945
|
Sinkrotron,
buluş; Edwin M McMillan
|
1947
|
Kaon (K mezon) keşfedildi; George Dixon
Rochester ve Clifford Charles Butler
|
1947
|
Pion
(pi mezon) keşfedildi; C. F. Powell's grup (César Lattes, ve Giuseppe
Occhialini ile)
|
1947)
|
Lepton,
tahmin; Fredrick Reines ve Clyde Cowan
|
1948
|
Feynman
diagramları, buluş; Richard P. Feynman
|
1948
|
Kuantum
Elektrodinamik, teori; Richard P. Feynman, Julian Schwinger, Sin-Itiro
Tomonaga
|
1950
|
L0 (lamda baryon) keşfedildi; kozmik-ışın etkileşimleri çalışmasında
|
1952
|
Bubble
Chamber (kabarcık odası), buluş; Doald A. Glaser
|
1953
|
Acayiplik,
teori; Murray Gell-Mann
|
1955
|
Antiproton
keşfedildi; Owen Chamberlain, Emilio Segrè, Clyde Wiegand, ve Thomas
Ypsilantis
|
1956
|
Elektron
nötrino keşfedildi; Frederick Reines ve Clyde Cowan (şimdi, nötrino deniyor)
|
1957
|
Çeşni
salınımı, postülat; Bruno Pontecorvo
|
1957
|
Parite
ihlali keşfedildi
|
1957
|
W
and Z bozonlar, tahmin; Julian Schwinger
|
1958
|
Elektrozayıf
Kuvvet, tahmin; Sheldon Lee Glashow
|
1961
|
Sekiz
Katlı Yol, teori; Murray Gell-Mann
|
1962
|
Güçlü
etkileşimler teorisi
|
1962
|
Müon
nötrino ve elektron nötrino farkı gösterildi; Leon Lederman grubu
|
1964
|
Bell
Eşitsizliği ve EPR Paradoksu, teori; John Stuart Bell
|
1964
|
Higgs
Bozon, tahmin; Peter Higgs
|
1964
|
Kuarklar
Serbestlik Derecesi, tahmin; Oscar W Greenberg
|
1964
|
Kuarklar,
teori tahmini; Murray Gell-Mann, George Zweig
|
1964
|
Tılsım
(charm) Kuark, tahmin; James Bjorken, Sheldon Glashow
|
1964
|
Xi baryon keşfedildi; Brookhaven Ulusal
Laboratuvarı
|
1965
|
Kuark
Renk Kuvveti, teori; Nambu ve Han
|
1967
|
Elektrozayıf
Kuvvet ve Simetri Kırılması, tahmin; Sheldon Glashow, Steven Weinberg, Abdus
Salam
|
1967
|
Nötrino
osilasyon, postülat; Bruno Pontecorvo
|
1967
|
Pulsarlar
keşfedildi
|
1967
|
Zayıf
Etkileşim Teorisi
|
1968
|
Kuarklar
keşfedildi; SLAC ekibi
|
1969
|
Partonlar (hadronların iç bileşenleri)
gözlendi; SLAC Stanford Çizgisel Hızlandırıcı’da
|
1970
|
Tılsım
(charm) kuark, tahmin; Sheldon Glashow, John Iliopoulus ve Luciano Maiani
|
1972
|
Gluon
ve Renk yükü, tahmin; Murray Gell-Man, Harald Fritzsch ve Heinrich Leutwyler
|
1973
|
Asimptotik
Serbestlik keşfedildi; David Gross, David Politzer and Frank Wilczek
|
1973
|
Kuantum
Kromodinamik (QCD), terori; Murray Gell-Mann, Harald Fritzsch and Heinrich
Leutwyler
|
1973
|
Nötral
Akım keşfedildi; Paul Musset
|
1974
|
J/PSI
Mezon ve tılsım (charm) kuark keşfedildi; Burton Richter, Samuel Ting
|
1975
|
Tau
keşfedildi; Martin Perl grubu
|
1977
|
Alt
(bottom) kuark keşfedildi; Leon M. Lederman
|
1977
|
Tau
lepton keşfedildi; Martin Lewis Perl
|
1977
|
Upsilon
mezon keşfedildi; Fermilab
|
1979
|
Gluon
dolaylı olarak keşfedildi; John Ellis, Graham Ross, Mary Gaillard ve TASSO
ekibi
|
1980
|
Kuantum
Hall etkisi keşfedildi
|
1981
|
Kozmik
enflasyon teorisi
|
1983
|
W ve
Z bozonlar keşfedildi; Carlo Rubbia, Simon van der Meer ve CERN UA1 işbirliği
|
1984
|
W ve
Z bozonlar doğrudan gözlemlendi
|
1993
|
Bilinmeyen
durumların kuantum ışınlanması önerildi
|
1995
|
Antihidrojen
üretildi ve ölçüldü; CERN LEAR deneyi
|
1995
|
Bose-Einstein
kondensasyon gözlendi
|
1995
|
Üst
(top) kuark keşfedildi; Fermilab
|
1998
|
Atmosferik
nötrino salınımı saptandı
|
1998
|
Hızlanan
evren keşfedildi
|
2000
|
Tau
nötrino gözlendi; Fermilab
|
2011
|
Antihelyum
4 üretildi ve ölçüldü; STAR detector
|
2012
|
Higgs
bozonunun tahmin edilen özelliklerinin çoğunu sergileyen bir parçacık
keşfedildi; ATLAS, CERN araştırmacıları
|
2013
|
İlk
skaler bozon keşfedildi; Higgs bozonun iki ana kriterini sağlıyordu
|
2015
|
Gravitasyon
dalgaları saptandı
|
Altalanlar (Subfield) Tarafından
Çözülmemiş Problemler
|
Genel fizik/kuantum
fiziği; Kozmoloji ve genel görelilik; Kuantum gravite; Yüksek enerjili fiziği/partikül
fiziği; Astronomi ve astrofizik; Nükleer fizik; Atomik, moleküler ve optik
fizik; Klasik mekanik; Yoğun madde fiziği; Plazma fiziği; Biyofizik
|
Son Yıllarda Çözülen Problemler
|
|
1993–2017
|
Kısa
gama ışını patlamasının kaynağı
|
1998–2017
|
Kayıp
baryon (missing baryon) problemi
|
2012–2016
|
Zaman
kristallerinin varlığı
|
1916–2016
|
Yerçekimi
dalgalarının varlığı
|
1970–2015
|
Deliksiz
Bell testi (loophole-free) deneyi
|
1964–2015
|
Pentakuarkların
varlığı
|
2014–2015
|
Foton
yetersiz üretim krizi
|
1638–2014
|
‘Ball
lightning’in varlığı
|
1963–2012
|
Higgs
bozonu ve elektrozayıf simetri kırılması
|
1997–2012
|
Hipparcos
anomalisi
|
2011–2012
|
Işıktan
daha hızlı nötrino anomalisi
|
1980–2012
|
Pioneer
anomalisi
|
1960’lar–2005
|
İkili
kara delik için sayısal çözüm
|
1993–2003
|
Uzun
süreli gama ışını patlamaları
|
1968–2001
|
Solar
nötrino problemi
|
1924–1995
|
Bose
– Einstein kondensatı oluşumu
|
1920’ler–1990’lar
|
Kozmik
yaş problemi
|
1950’ler–1980’ler
|
Kuasarların
doğası
|
https://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_particle_discoveries
https://www.mpoweruk.com/particle_timeline.htm
http://abyss.uoregon.edu/~js/ast123/lectures/lec07.html
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_unsolved_problems_in_physics#Cosmology.2C_and_general_relativity
11 Mart 2020
