Paleontoloji, Holosen döneminin başlangıcından önce (günümüzden yaklaşık 11700 yıl önce) var olan yaşamın bilimsel çalışmasıdır. Organizmaları sınıflandırmak ve birbirleriyle ve çevreleriyle (paleoekolojileri) etkileşimlerini incelemek için fosillerin incelenmesini içerir. Paleontolojik gözlemler MÖ 5. yüzyıla kadar belgelenmiştir. Bilim, Georges Cuvier'in karşılaştırmalı anatomi üzerine yaptığı çalışmalar sonucunda 18. yüzyılda yerleşik hale geldi ve 19. yüzyılda hızla gelişti.
Paleontoloji,
biyoloji ve jeoloji arasındaki sınırda yer alır, ancak anatomik olarak modern
insanların incelenmesini dışlaması nedeniyle arkeolojiden farklılık gösterir.
Artık biyokimya, matematik ve mühendislik de dahil olmak üzere çok çeşitli
bilimlerden alınan teknikleri kullanıyor. Tüm bu tekniklerin kullanılması,
paleontologların yaşamın evrimsel tarihinin çoğunu keşfetmesine olanak tanıdı; bu
tarih, neredeyse Yer’in yaklaşık 4 milyar yıl önce yaşamı destekleyebilecek
hale geldiği döneme kadar uzanıyor.
Bilgi
arttıkça paleontoloji, bazıları farklı fosil organizma türlerine odaklanırken,
diğerleri ekoloji ve antik iklimler gibi çevre tarihini inceleyen özel alt
bölümler geliştirmiştir.
Vücut
fosilleri ve iz fosilleri, antik yaşama dair başlıca kanıt türleridir. Jeokimyasal
kanıtlar, vücut fosili bırakacak kadar büyük organizmalar ortaya çıkmadan önce
yaşamın evriminin anlaşılmasına yardımcı olmuştur. Bu kalıntıların tarihlerini
tahmin etmek önemli ama zordur; bazen bitişik kaya katmanları radyometrik
tarihlendirmeye izin verir, bu da %0.5 oranında kesin tarihler sağlar. Ancak
çoğu zaman paleontologlar, biyostratigrafinin (kaya katmanlarının en gençten en
yaşlıya doğru düzenlenmesi) 'yapboz bulmacalarını' çözerek göreceli
tarihlendirmeye güvenmek zorunda kalırlar.
|
Antik
organizmaları sınıflandırmak da zordur, çünkü birçoğu canlı organizmaları
sınıflandıran Linnaean taksonomisine pek uymaz, paleontologlar evrimsel 'aile
ağaçlarını' oluşturmak için daha çok kladistik bilimi kullanırlar. 20. yüzyılın son çeyreği, genomlarındaki DNA benzerliğini ölçerek organizmaların ne kadar yakından ilişkili olduğunu araştıran moleküler filogenetiğin gelişmesine tanık oldu. Türlerin farklılaştığı tarihleri tahmin etmek için
moleküler filogenetik de kullanılmıştır, ancak bu tür tahminlerin dayandığı
moleküler saatin güvenilirliği konusunda tartışmalar vardır. |
|
17
Ağustos 2024
GERİ (biyoloji)
GERİ (astrobiyoloji)
