Öznellik ve nesnellik arasındaki ayrım, felsefenin temel bir fikridir; özellikle epistemoloji ve metafizik. Genellikle bilinç, kişilik, zihin felsefesi, dil felsefesi, gerçeklik, hakikat ve iletişim tartışmalarıyla ilgilidir (örneğin anlatı iletişimi ve gazetecilikte).
·
Bir şey bir zihne bağlıysa (önyargılar, algı,
duygular, görüşler, hayal gücü veya bilinçli deneyim) özneldir. Eğer bir iddia
yalnızca duyarlı bir varlığın bakış açısından bakıldığında doğruysa, bu öznel
olarak doğrudur. Örneğin, bir kişi havanın oldukça sıcak olduğunu düşünürken,
bir başkası aynı havanın çok sıcak olduğunu düşünebilir; her iki görüş de
özneldir. Öznellik kelimesi felsefi anlamda özneden gelir, yani perspektifler,
duygular, inançlar ve arzular gibi benzersiz bilinçli deneyimlere sahip olan
veya (bilinçli olarak) başka bir varlık (bir nesne) üzerinde hareket eden veya
güç sahibi olan bir birey anlamına gelir.
·
Bir şey, bir zihinden bağımsız olarak
doğrulanabilirse nesneldir. Bir iddia, duyarlı bir varlığın bakış açısı dışında
düşünüldüğünde bile doğruysa, nesnel doğru olarak etiketlenir. Bilimsel
nesnellik, taraflılığı, önyargıları veya dış etkileri kasıtlı olarak azaltırken
bilimi uygulamaktır. Ahlaki nesnellik, ahlaki veya etik kodların, birbiriyle
çelişen farklı bakış açılarıyla değil, bir dizi evrensel olgu veya evrensel bir
bakış açısıyla karşılaştırılması kavramıdır. Gazetecilik nesnelliği,
gerçeklerin ve haberlerin asgari kişisel önyargıyla veya tarafsız veya politik
olarak tarafsız bir şekilde raporlanmasıdır.
Her iki fikre de farklı kaynaklar tarafından çeşitli ve muğlak
tanımlar verilmiştir, Felsefede iki kelimeyle ilgili karmaşıklıklar
araştırılmış olsa da, bu iki kelime genellikle karşıt olarak kabul edilir:
https://en.wikipedia.org/wiki/Subjectivity_and_objectivity_(philosophy)
12 Ekim 2023
GERİ (bilim felsefesi, tablo)
