Organik sentez, kimyasal sentezin özel bir dalıdır; organik bileşiklerin bilinçli yapımıyla ilgilidir. Organik moleküller genellikle inorganik bileşiklerden daha karmaşıktır, dolayısıyla bunların sentezi organik kimyanın en önemli dallarından biri haline gelmiştir. Organik sentezin genel alanı içerisinde birkaç ana araştırma alanı vardır: toplam sentez, metodoloji, stereoselektif sentez, sentez tasarımı gibi.
Toplam
sentez
Toplam
sentez, karmaşık organik moleküllerin basit, ticari olarak temin edilebilen
petrokimyasal veya doğal öncülerden tam kimyasal sentezidir. Toplam sentez,
doğrusal veya yakınsak bir yaklaşımla gerçekleştirilebilir.
·
Doğrusal bir sentezde (genellikle basit yapılar
için yeterlidir) molekül tamamlanana kadar birkaç adım birbiri ardına
gerçekleştirilir; her adımda üretilen kimyasal bileşiklere sentetik ara ürünler
denir.
·
Yakınsak sentez, daha yüksek üretme avantajına
sahiptir. Doğrusal sentezle karşılaştırıldığında verim daha yüksektir.
Metodoloji
ve uygulamalar
Bir
sentezin her adımı bir kimyasal reaksiyon içerir; bu reaksiyonların her biri
için reaktifler ve koşullar, mümkün olduğunca az adımla yeterli miktarda saf
ürün verecek şekilde tasarlanmalıdır. İlk sentetik ara maddelerden birini
yapmak için literatürde halihazırda bir yöntem mevcut olabilir, ancak çoğu ara
ürün daha önce hiç yapılmamış bileşiklerdir ve bunlar normalde metodoloji
araştırmacıları tarafından geliştirilen genel yöntemler kullanılarak yapılacaktır.
Yararlı olabilmesi için bu yöntemlerin yüksek verim vermesi ve geniş bir
substrat yelpazesi için güvenilir olması gerekir.
Stereoselektif
sentez
Çoğu
karmaşık doğal ürün kiraldir ve kiral moleküllerin biyoaktivitesi, enantiomere
göre değişir. Tarihsel olarak, toplam sentezler, her iki olası enantiyomerin
karışımları olan rasemik karışımları hedef alıyordu; sonra rasemik karışım,
kiral çözünürlük yoluyla ayrılabilir.
Sentez
tasarımı
Elias
James Corey, retrosentetik analize dayalı olarak sentez tasarımına resmi bir
yaklaşım getirdi ve bu yaklaşımla 1990'da Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı. Bu
yaklaşımda sentez, standart kurallar kullanılarak üründen geriye doğru
planlanır.
Yakın
zamanlarda, genel yarı reaksiyonlar
dizilerine dayalı bir sentez tasarlamak için bilgisayar programları
yazılmıştır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Organic_synthesis
22 Ağustos 2023
