Hücre biyolojisinde organel, genellikle hücre içinde bulunan ve belirli bir işlevi olan özel bir alt birimdir. Organel adı, organların vücut için olduğu gibi, hücrelerin de parçaları olduğu fikrinden gelir; dolayısıyla organeldeki ‘el’ eki küçültmeyi gösterir.
Organeller
ya kendi lipit çift katmanları içinde ayrı ayrı bulunur (bunlar, aynı zamanda
membranla-bağlı organeller olarak da adlandırılır), veya çevreleyen bir lipit
çift katmanı olmadan uzamsal fonksiyonel birimler olarak bulunur (membrana-bağlı
olmayan organeller). Organellerin çoğu hücre içindeki işlevsel birimler olmasına
rağmen, hücrelerin dışına uzanan bazı işlev birimlerine de genellikle organel
adı verilir; örneğin silia, flagellum ve arkelum ve trikokist (bunlar, tutturulmuş
oldukları anlamında, membrana bağlı olarak da adlandırılabilir).
Organeller
mikroskopla tanımlanır, hücre parçalanmasıyla da saflaştırılabilir. Özellikle
ökaryotik hücrelerde birçok organel türü vardır. Bunlar, endomembran sistemini
(nükleer zarf, endoplazmik retikulum ve Golgi aygıtı gibi) oluşturan yapıları ve
mitokondri ve plastidler gibi diğer yapıları içerir. Prokaryotlar ökaryotik organellere
sahip olmasa da bazıları, ilkel prokaryotik organeller olarak görev yaptığı
düşünülen protein kabuklu bakteriyel mikrobölmeler içerir ve membran-bağlı diğer
yapıların varlığı da bilinmektedir. Ayrıca, hücrenin dışına çıkan prokaryotik
flagellum ve onun motoru ile büyük ölçüde hücre dışı pilus’tan sıklıkla organel
olarak söz edilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Organelle
19
Nisan 2024
GERİ (biyoloji)
