Ontoloji (ontology)

Metafizikte ontoloji varlığın felsefi incelenmesidir. Ne tür varlıkların var olduğunu, bunların nasıl kategorilere ayrıldığını ve birbirleriyle en temel düzeyde nasıl ilişkili olduklarını araştırır. Ontologlar genellikle kategorilerin veya en yüksek türlerin ne olduğunu ve bunların tüm varlıkların sınıflandırılmasını kapsayan bir kategoriler sistemini nasıl oluşturduklarını belirlemeye çalışırlar. Yaygın olarak önerilen kategoriler arasında maddeler, özellikler, ilişkiler, durum ve olaylar yer alır. Bu kategoriler, özellik ve evrensellik, soyutluk ve somutluk veya olasılık ve zorunluluk gibi temel ontolojik kavramlarla karakterize edilir. Bir kategorinin varlıklarının en temel düzeyde var olup olmadığını belirleyen ontolojik bağımlılık kavramı özellikle ilgi çekicidir. Ontolojideki anlaşmazlıklar genellikle belirli bir kategoriye ait varlıkların var olup olmadığı ve eğer öyleyse diğer varlıklarla nasıl ilişkili oldukları konusundadır.

Bir ‘sayılabilir isim’ olarak kullanıldığında, ontoloji ve ontolojiler kelimeleri varlık bilimine değil, varlık bilimi içindeki teorilere gönderme yapar. Ontolojik teoriler teorik taahhütlerine göre çeşitli türlere ayrılabilir. Tek kategorili ontolojiler yalnızca bir temel kategorinin olduğunu savunurken, çok kategorili ontolojiler bu görüşü reddeder. Hiyerarşik ontolojiler, bazı varlıkların daha temel düzeyde var olduğunu ve diğer varlıkların onlara bağlı olduğunu ileri sürer. Öte yandan düz ontolojiler herhangi bir varlığın böylesine ayrıcalıklı bir statüye sahip olmasını reddeder.


Felsefede epistemoloji, ontoloji ve aksiyolojinin bağlantısını tanımlayan bir şema (Ajay)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Ontology

12 Ekim 2023

 

GERİ (bilim felsefesi, tablo)
GERİ (felsefe, TABLO)