Okyanus tabakalaşması, bir okyanus suyunun yoğunluğa göre yatay katmanlara doğal olarak ayrılmasıdır. Bu genellikle istikrarlı bir tabakalaşmadır, çünkü sıcak su soğuk suyun üzerinde yüzer ve ısıtma çoğunlukla güneşten gelir, bu da böyle bir düzenlenmeyi güçlendirir. Tabakalaşma rüzgarın zorladığı mekanik karışımla azaltılır, ancak konveksiyonla (sıcak suyun yükselmesi, soğuk suyun batması) güçlendirilir.
Tabakalaşma tüm okyanus
havzalarında ve ayrıca diğer su kütlelerinde meydana gelir. Katmanlı tabakalar
suyun karışmasını engelleyen bir bariyer oluşturur; bu da ısı, karbon, oksijen
ve diğer besin maddelerinin değişimini etkiler. Yüzey karışımlı tabaka, okyanusta
en üst tabakadır, mekanik (rüzgar) ve termal (konveksiyon) etkilerle iyice
karışır. İklim değişikliği üst okyanus tabakalaşmasının artmasına neden oluyor.
Her ikisi de rüzgârın
yönlendirdiği yukarı ve aşağı doğru yükselme nedeniyle, sırasıyla besin
açısından zengin soğuk suyun yükselmesi ve ılık suyun batması yoluyla farklı
katmanların karışması meydana gelebilir. Genellikle katmanlar su yoğunluğuna
bağlıdır: daha ağır ve dolayısıyla daha yoğun olan su, daha hafif olan suyun
altındadır, bu da sabit bir tabakalaşmayı temsil eder.
Örneğin piknoklin,
okyanustaki yoğunluk değişiminin okyanustaki diğer katmanlarla
karşılaştırıldığında en büyük olduğu katmandır. Termoklinin kalınlığı her yerde
sabit değildir ve çeşitli değişkenlere bağlıdır.
1960 ile 2018 arasında,
iklim değişikliği nedeniyle okyanusun üst tabakalaşması on yılda %0,7-1.2
arasında arttı. Bu, okyanuslardaki katmanların yoğunluk farklılıklarının
arttığı ve daha büyük karışım engellerine ve diğer etkilere yol açtığı anlamına
gelir. Son birkaç on yılda iklim değişikliğinin okyanuslar üzerindeki etkileri
nedeniyle tüm okyanus havzalarındaki tabakalaşma arttı.
Küresel okyanus üst
tabakalaşması 2022'de de artış eğilimini sürdürdü. Güney okyanusları, 1960'tan
bu yana en güçlü tabakalaşma oranını yaşadı ve onu Pasifik, Atlantik ve Hint
Okyanusları izledi. Artan tabakalaşma ağırlıklı olarak okyanus sıcaklığındaki
değişikliklerden etkilenir; tuzluluk yalnızca yerel olarak rol oynar.
Açık okyanus bölgelerinde en az üç farklı su tabakası vardır; üstteki
karışık ılık su tabakası; artan derinlikle birlikte sıcaklığın hızla düştüğü
termoklin, yoğunluğun derinlikle birlikte yavaş yavaş arttığı, soğuk, yoğun
sudan oluşan derin bir bölge. Katmanların kalınlığı enleme göre değişir; yüksek
enlemlerde yalnızca derin su katmanı bulunur (scienceinschool)
https://en.wikipedia.org/wiki/Ocean_stratification
11 Kasım 2024
GERİ (su)
