Nükleik Asitler (nucleic acids)

Nükleik asitler, tüm hücrelerde ve virüslerde çok önemli olan büyük biyomoleküllerdir. Monomer bileşenleri olan nükleotidlerden oluşurlar: bunlar, bir 5 karbonlu şeker, bir fosfat grubu ve bir azotlu bazdır. Nükleik asitlerin iki ana sınıfı deoksiribonükleik asit (DNA) ve ribonükleik asittir (RNA). Şeker riboz ise polimer RNA'dır; şeker, ribozun bir çeşidi olan deoksiriboz ise, polimer DNA'dır.

Nükleik asitler doğada bulunan kimyasal bileşiklerdir. Hücrelerde bilgi taşırlar ve genetik malzemeyi oluştururlar. Bu asitler tüm canlılarda çok yaygındır, Yeryüzündeki her yaşam formunun her canlı hücresinde bilgi oluşturur, kodlar ve depolarlar. Onlar da bu bilgiyi eşzamanlı olarak hücre çekirdeğinin içine ve dışına gönderir, hücrenin iç işleyişinden canlının yavrusuna kadar nükleik asit dizilimi yoluyla bilgi içerir ve sağlarlar. Bu, RNA ve DNA'ya, molekülleri içindeki nükleotidlerin şaşmaz ‘merdiven basamağı’ düzenini verir. Her ikisi de protein sentezinin yönlendirilmesinde çok önemli bir rol oynar.

Nükleotid dizileri, sarmal omurgalar oluşturmak üzere bağlanır ve beş birincil veya kanonik nükleobazdan seçilen baz zincirleri veya baz çiftleri halinde birleştirilir. RNA genellikle tek bazlardan oluşan bir zincir oluştururken, DNA bir baz çiftleri zinciri oluşturur. RNA ve DNA'da bulunan bazlar adenin, sitozin, guanin, timin ve urasildir. Bunlardan timin sadece DNA'da, urasil ise sadece RNA'da bulunur.

Amino asitleri ve protein sentezini kullanarak, bu nükleobaz çiftlerinin DNA'sındaki spesifik dizilim, kodlanmış talimatların genler olarak saklanmasına ve gönderilmesine yardımcı olur. RNA'da baz çifti dizilimi, tüm yaşam formlarının çoğu kimyasal sürecini belirleyen yeni proteinlerin yapılmasına yardımcı olur.

İsviçreli bilim adamı Friedrich Miescher, nükleik asidi 1868'de keşfetti ve nüklein olarak adlandırdı. Daha sonra bunun kalıtımla ilgili olabileceği fikrini ortaya attı.

Nükleik asitler RNA (solda) ve DNA (sağda)

İlgili makaleler:

Ribonükleik Asit (ribonucleic acid)
Deoksiribonükleik Asit (deoxyribonucleic acid) 

https://en.wikipedia.org/wiki/Nucleic_acid

3 Mayıs 2024

 

GERİ (biyoloji)