Nötron Yıldızı Sistemlerinin Yaşanabilirliği (Habitability of neutron star systems)

Nötron yıldızı sistemlerinin yaşanabilirliği, bir nötron yıldızının etrafında dönen gezegenlerin ve ayların yaşamak için uygun yaşam alanları sağlama potansiyelidir. Bilinen yaklaşık 3000 nötron yıldızından yalnızca birkaçının yıldız-altı yoldaşları vardır. Bunların en ünlüsü, milisaniyelik pulsar B1257+12'nin etrafındaki düşük kütleli gezegenlerdir.

Yaşanabilirlik geleneksel olarak, gelen radyasyon miktarının bir fonksiyonu olan bir gezegenin denge sıcaklığı ile tanımlanır; Bir gezegen, yüzeyinde sıvı su bulunabiliyorsa 'yaşanabilir' olarak tanımlanıyor, ancak çok az dış enerjiye sahip gezegenler yeraltı yaşamını barındırabiliyor.

Pulsarlar küçük boyutları göz önüne alındığında büyük miktarda radyasyon yaymazlar; yaşanabilir bölge kolayca yıldıza o kadar yakın olabilir ki, gelgit etkileri gezegenleri yok edebilir. Belirli bir pulsarın ne kadar radyasyon yaydığı ve bunun ne kadarının varsayımsal bir gezegenin yüzeyine ulaşabildiği genellikle belirsizdir; Bilinen pulsar gezegenleri arasında yalnızca PSR B1257+12'dekiler yaşanabilir bölgeye yakındır. 2015 yılı itibarıyla bilinen hiçbir pulsar gezegeninin yaşanabilir olması muhtemel değildir.

Bir nötron yıldızının etrafında dönen yaşanabilir bir gezegenin kütlesinin Yer’in kütlesinin bir ila 10 katı olması gerekir. Eğer gezegen daha hafif olsaydı atmosferi kaybolurdu. Ayrıca atmosferinin, nötron yıldızından gelen yoğun X-ışını radyasyonunu yüzeyindeki ısıya dönüştürecek kadar kalın olması gerekir. O zaman yaşama uygun sıcaklığa sahip olabilir.

Yeterince güçlü bir magnetik alan (magnetosfer) gezegeni güçlü solar rüzgarlarından koruyacaktır. Bu, gezegenin atmosferini birkaç milyar yıl boyunca koruyabilir. Böyle bir gezegenin yüzeyinde sıvı su bulunabilir.

Hollandalı bir araştırma ekibi, Aralık 2017'de Astronomi ve Astrofizik dergisinde konuyla ilgili bir makale yayınladı.


(a) Nötron yıldızı Lich'in etrafındaki gezegenlerin artistik bir yorumu (Wiki), (b) bir nötron yıldızı (worldbuilders), (c) PSR B1257+12 c (Viki), (d) r-proses (hızlı nötron yakalama) elementlerinin yolu (researchgate)

 

Nötron Yıldızı (neutron star)

https://en.wikipedia.org/wiki/Habitability_of_neutron_star_systems

14 Eylül 2024

 

GERİ (astrobiyoloji)