Mitoz, çoğaltılmış kromozomların iki yeni çekirdeğe ayrıldığı hücre döngüsünün bir parçasıdır. Mitoz yoluyla hücre bölünmesi, toplam kromozom sayısının korunduğu, genetik olarak özdeş hücrelere yol açan eşit bir bölünmedir. Mitozdan önce interfazın S fazı gelir (bu sırada DNA replikasyonu meydana gelir) ve ardından bir hücrenin sitoplazmasını, organellerini ve hücre zarını bu hücresel bileşenlerin kabaca eşit paylarını içeren iki yeni hücreye bölen telofaz ve sitokinez gelir. Mitozun farklı aşamaları hep birlikte bir hücre döngüsünün mitotik aşamasını (M fazı) tanımlar (ana hücrenin genetik olarak birbirine özdeş iki yavru hücreye bölünmesi).
Mitoz
süreci, bir dizi aktivitenin tamamlanması ve bir sonrakinin başlamasına karşılık
gelen aşamalara bölünmüştür. Bu aşamalar; ön-profaz (bitki hücrelerine özgü),
profaz, prometafaz, metafaz, anafaz ve telofazdır. Mitoz sırasında, interfazda
zaten kopyalanmış olan kromozomlar yoğunlaşır ve her bir kromozomun bir kopyasını
hücrenin karşıt taraflarına çeken iğ liflerine bağlanır. Sonuç, genetik olarak
özdeş iki yavru çekirdektir. Hücrenin geri kalanı daha sonra sitokinez yoluyla
bölünmeye devam ederek iki yavru hücre oluşturabilir. Canlı hücre görüntüleme
kullanılarak mitozun farklı aşamaları gerçek zamanlı olarak
görselleştirilebilir.
Mitozdaki
bir hata, normal iki yerine üç veya daha fazla yavru hücrenin üretilmesiyle
sonuçlanabilir. Buna sırasıyla üç kutuplu mitoz ve çok kutuplu mitoz denir. Bu
hatalar, implante edilemeyen canlı olmayan embriyoların nedeni olabilir. Mitoz
sırasındaki diğer hatalar mitotik felakete, apoptoza (programlanmış hücre
ölümü) veya mutasyonlara neden olabilir. Bu tür mutasyonlardan belirli kanser
türleri ortaya çıkabilir.
Mitoz
yalnızca ökaryotik hücrelerde meydana gelir ve organizmalar arasında farklılık
gösterir. Örneğin, hayvan hücreleri genellikle kromozomlar ayrılmadan önce
nükleer zarfın parçalandığı açık bir mitoz geçirirken, mantar hücreleri
genellikle kromozomların sağlam bir hücre çekirdeği içinde bölündüğü kapalı bir
mitoza uğrar. Çoğu hayvan hücresi, mitozun başlangıcında neredeyse küresel bir
morfolojiyi benimsemek için mitotik hücre yuvarlaması olarak bilinen bir şekil
değişikliğine uğrar. İnsan hücrelerinin çoğu mitotik hücre bölünmesiyle
üretilir. Önemli istisnalar arasında mayoz bölünmeyle üretilen gametler (sperm
ve yumurta hücreleri) yer alır. Gerçek bir çekirdeğe sahip olmayan
prokaryotlar, bakteriler ve arkeler, ikili fisyon adı verilen farklı bir
süreçle bölünürler.
https://en.wikipedia.org/wiki/Mitosis
24
Mayıs 2024
GERİ (biyoloji)
