Mikrobiyoloji (microbiology)

Mikrobiyoloji, tek hücreli, çok hücreli (karmaşık hücrelerden oluşan) veya hücresiz mikroorganizmaların bilimsel olarak incelenmesidir. Mikrobiyoloji; viroloji, bakteriyoloji, protistoloji, mikoloji, immünoloji ve parazitoloji gibi çok sayıda alt disiplini kapsar.

Ökaryotik mikroorganizmalar membran bağlı organellere sahiptir; mantarları ve protistleri içerir, oysa prokaryotik organizmalar (hepsi mikroorganizmalardır) geleneksel olarak membran bağlı organelleri olmayanlar olarak sınıflandırılır (bakterileri ve arkeleri içerir).

Mikrobiyologlar geleneksel olarak mikroorganizmaların izolasyonu ve tanımlanması için kültür, boyama ve mikroskopiden yararlanırlardı. Ancak mevcut imkanlarla, ortak ortamlarda bulunan mikroorganizmaların %1'den azı izolasyonda kültürlenebilmektedir. Biyoteknolojinin ortaya çıkmasıyla birlikte, Mikrobiyologlar şu anda DNA dizisine dayalı tanımlama gibi moleküler biyoloji araçlarına, örneğin bakteriyel tanımlama için kullanılan 16S rRNA gen dizisine güveniyorlar.

Virüsler, çok basit mikroorganizmalar veya çok karmaşık moleküller olarak kabul edildikleri için organizmalar olarak çeşitli şekillerde sınıflandırılmıştır. Hiçbir zaman mikroorganizma olarak kabul edilmeyen prionlar virologlar tarafından araştırılmıştır; ancak bunlarla ilgili klinik etkilerin başlangıçta kronik viral enfeksiyonlardan kaynaklandığı varsayıldığından, virologlar bir araştırma yaparak 'bulaşıcı proteinleri' keşfettiler.

Mikroorganizmaların varlığı, örneğin Hindistan'daki Jainler ve antik Roma'daki Marcus Terentius Varro tarafından, ilk kez gözlemlenmelerinden yüzyıllar önce tahmin edilmişti. Kaydedilen ilk mikroskop gözlemi, 1666'da Robert Hooke tarafından küflerin meyve veren gövdelerine ilişkindi, ancak Cizvit rahibi Athanasius Kircher muhtemelen mikropları ilk gören kişiydi ve 1658'de sütte ve çürümüş materyalde gözlemlediğinden bahsetmişti; 1670'lerde kendi tasarımındaki basit mikroskopları kullanarak mikroskobik organizmaları gözlemleyip deneyler yapan mikrobiyolojinin babasıydı. Bilimsel mikrobiyoloji, 19. yüzyılda Louis Pasteur ve tıbbi mikrobiyolojide Robert Koch'un çalışmaları sayesinde gelişti.

Mikrobiyolojinin dalları uygulamalı bilimler olarak sınıflandırılabilir veya bakteriyoloji, mikoloji, protozooloji, viroloji, psikoloji ve mikrobiyal ekolojide olduğu gibi taksonomiye göre ayrılabilir. Mikrobiyolojinin belirli dalları arasında birbirleriyle ve diğer disiplinlerle önemli ölçüde örtüşme vardır ve bu dalların belirli yönleri mikrobiyolojinin geleneksel kapsamının dışına taşabilir. Mikrobiyolojinin saf bir araştırma dalı hücresel mikrobiyoloji olarak adlandırılır.


(a) Mikrobiyolojinin temel dalları (researchgate), (b) halk sağlığı mikrobiyolojisinin  gelecekte kök salması gereken bilimsel alanlara kapsamlı bir bakış (researchgate)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Microbiology

13 Ağustos 2024

 

GERİ (biyoloji)
GERİ (astrobiyoloji)