Metal, cilalandığında veya kırıldığında parlak bir görünüm sergileyen, elektriği ve ısıyı nispeten iyi ileten bir malzemedir. Bu özelliklerin tümü, metalik olmayan malzemelere kıyasla, Fermi seviyesinde mevcut elektronlara sahip olmakla ilişkilidir. (Katı halli bir cismin Fermi seviyesi, cisme bir elektron eklemek için gereken termodinamik iştir.)
Bir metal, demir gibi bir
kimyasal element olabilir; paslanmaz çelik gibi bir alaşım; veya polimerik
kükürt nitrür gibi moleküler bir bileşik. Genel metal bilimine, malzeme
biliminin bir alt konusu olan metalurji denir; elektronik ve termal
özelliklerin yönleri aynı zamanda yoğun madde fiziği ve katı hal kimyasının
kapsamındadır, multidisipliner bir konudur.
Günlük kullanımda çelik
alaşımları gibi malzemelere metal adı verilirken polimerler, ahşap veya seramik
gibi diğer malzemeler metalik olmayan malzemeler olarak adlandırılır.
Bir metal mutlak sıfır
sıcaklıkta elektriği iletir, bu da Fermi enerjisindeki delokalize durumların
bir sonucudur. Birçok element ve bileşik, yüksek basınç altında metalik hale
gelir; örneğin, iyot, atmosfer basıncının 40 ila 170 bin katı basınçta yavaş
yavaş metal haline gelir. Sodyum, atmosferik basıncın iki milyon katının biraz
altındaki basınçta ametal haline gelir ve daha da yüksek basınçlarda yeniden
metal haline gelmesi beklenir.
Periyodik tabloyu ve bazı
kimyasal özellikleri tartışırken, metal terimi sıklıkla saf formda ve standart
koşullarda yukarıda bahsedilen elektriksel iletkenlik anlamında metal olan
elementleri belirtmek için kullanılır. İlgili metalik terimi, katkı maddesi
atomları veya alaşım elementleri türleri için de kullanılabilir.
Astronomide metal, bir
yıldızdaki helyumdan daha ağır olan tüm kimyasal elementleri ifade eder. Bu
anlamda nükleosentez yoluyla yıldız çekirdeklerinde toplanan ilk dört 'metal'
karbon, nitrojen, oksijen ve neondur. Bir yıldız, ömrü boyunca çoğunlukla
hidrojen ve helyum olmak üzere, daha hafif atomları daha ağır atomlara
dönüştürür. Astronomik bir nesnenin metalikliği, daha ağır kimyasal elementlerden
oluşan maddesinin oranıdır.
Bazı metallerin
sağlamlığı ve esnekliği, örneğin yüksek binalar ve köprü inşaatlarının yanı
sıra, çoğu araçta, birçok ev aletinde, aletlerde, borularda ve demiryolu
raylarında sıklıkla kullanılmasına yol açmıştır. Değerli metaller tarihsel
olarak madeni para olarak kullanılmıştır, ancak modern çağda madeni para
metalleri, kimyasal elementlerin en az 23'ünü kapsayacak şekilde
genişletilmiştir.
Yarı iletken
endüstrisinde titanyum nitrür veya dejenere yarı iletkenler gibi çok elementli
metallerin de yaygın kullanımı vardır. (Dejenere bir yarı iletken, o kadar
yüksek düzeyde katkıya sahip bir yarı iletkendir ki, malzeme bir yarı
iletkenden çok bir metal gibi davranmaya başlar.)
Rafine metallerin
tarihinin, yaklaşık 11.000 yıl önce bakırın kullanılmaya başlanmasıyla
başladığı düşünülmektedir. Altın, gümüş, demir (meteorik demir olarak), kurşun
ve pirinç, aynı şekilde, MÖ beşinci bin yılda bronzun bilinen ilk ortaya çıkışından
önce de kullanılıyordu. Sonraki gelişmeler arasında, çeliğin ilk formlarının
üretimi; 1809'da ilk hafif metal olan sodyumun keşfi; modern alaşımlı
çeliklerin yükselişi; ve İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana daha
karmaşık alaşımların geliştirilmesi sayılabilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Metal
4 Aralık 2024
GERİ (doğal kaynaklar)
