Mendel kalıtımı (Mendelizm olarak da bilinir), ilk olarak 1865 ve 1866'da Gregor Mendel tarafından önerilen, 1900'de Hugo de Vries ve Carl Correns tarafından yeniden keşfedilen ve daha sonra William Bateson tarafından popüler hale getirilen ilkeleri izleyen bir tür biyolojik kalıtımdır.
Bu
ilkeler başlangıçta tartışmalıydı. Mendel'in teorileri, 1915'te Thomas Hunt Morgan'ın
Boveri-Sutton kromozom kalıtım teorisiyle bütünleştirildiğinde, klasik genetiğin
çekirdeği haline geldi. Ronald Fisher, 1930 tarihli The Genetical Theory of
Natural Selection (Doğal Seleksiyonun Genetik Teorisi) adlı kitabında bu
fikirleri doğal seçilim teorisiyle birleştirdi; evrimi matematiksel bir temele
oturttu ve modern evrimsel sentez içinde popülasyon genetiğinin temelini
oluşturdu.
Hakimiyet
ve Tekdüzelik Yasası
Her
ikisinin de homozigot olduğu (her biri safkan) bir genetik özellik açısından
farklı olan iki ebeveyn birbiriyle çiftleştirilirse, birinci nesildeki (F1)
tüm yavrular, baskın özelliği gösteren genotip ve fenotip açısından incelenen
özelliğe eşittir. . Bu tekdüzelik kuralı veya karşılıklılık kuralı, F1
neslinin tüm bireyleri için geçerlidir.
Mendel
tarafından keşfedilen baskın kalıtım ilkesi, bir heterozigotta baskın alelin
resesif alelin ‘maskelenmesine’, yani fenotipte ifade edilmemesine neden olacağını
belirtir. Yalnızca bir birey resesif alel açısından homozigotsa resesif özellik
ifade edilecektir. Bu nedenle, homozigot dominant ve homozigot resesif bir organizma
arasındaki çaprazlama, fenotipi yalnızca baskın özelliği sergileyen bir heterozigot
organizma verir.
Mendel'in
bezelye melezlemelerinin F1 yavruları her zaman iki ebeveyn varyeteden birine
benziyordu. Bu ‘tam baskınlık’ durumunda, baskın alel, ister bir ister iki
kopyada bulunsun, aynı fenotipik etkiye sahipti.
Ancak
bazı özellikler açısından F1 hibritleri, iki ebeveyn çeşidinin
fenotipleri arasında bir görünüme sahiptir. Akşamsefası (Mirabilis jalapa)
bitkisi arasındaki çaprazlama, Mendel'in eksik baskınlık adı verilen ilkesinin
bir istisnasını gösterir. Heterozigot bitkilerin çiçekleri, iki homozigot
genotip arasında bir yerde bir fenotipe sahiptir. F1 neslinde ara
kalıtım (eksik baskınlık) durumlarında Mendel'in genotip ve fenotipte
tekdüzelik ilkesi de geçerlidir. Ara kalıtımla ilgili araştırmalar diğer bilim
adamları tarafından yapıldı. Bunlardan ilki Mirabilis jalapa ile ilgili
çalışmalarıyla Carl Correns'ti.
https://en.wikipedia.org/wiki/Mendelian_inheritance
27
Mayıs 2024
GERİ (biyoloji)
