Maden hakları, bir alanın barındırdığı madenlerden yararlanmaya yönelik mülkiyet haklarıdır. Maden hakları mülkiyet mülkiyetinden ayrı olabilir. Maden hakları, Dünya yüzeyinin altına doğru hareket etmeyen yerleşik mineralleri veya petrol veya doğal gaz gibi akışkan mineralleri ifade edebilir. Maden mülkiyetinin üç ana türü vardır: birleşik mülk, ayrılmış veya bölünmüş mülk ve madenlerin kısmi mülkiyeti.
Maden mülkü
Maden haklarına sahip
olmak, sahibine sahip olduğu madenlerin herhangi birini veya tamamını işletme,
çıkarma veya üretme hakkını verir. Mineraller petrol, gaz, kömür, metal
cevherleri, taşlar, kumlar veya tuzları ifade edebilir. Maden hakkı sahibi, bu
madenleri uygun gördüğü kişi veya şirkete satabilir, kiralayabilir veya
bağışlayabilir. Maden hakları özel arazi sahiplerine, özel şirketlere veya federal,
eyalet veya yerel yönetimlere ait olabilir. Bu hakların sınıflandırılması maden
aramacılığının büyük bir bölümünü oluşturmaktadır.
Maden mülkü türleri
·
Birleşik mülk: Bazen ‘birleşik kullanım hakkı’
olarak adlandırılan birleşik mülkler, yüzey ve maden haklarının kesilmediği
anlamına gelir.
·
Bölünmüş/ayrık mülk: Bu tür mülk, maden ve yüzey
mülkiyetinin ayrılması durumunda ortaya çıkar. Bu, maden haklarına önceden
sahip olunmasından kaynaklanabilir, veya genellikle arazinin aile nesilleri
arasında aktarılmasıyla gerçekleştirilir. Günümüzde maden haklarının önemli bir
kısmı özel şahısların elindeki şirketlere aittir.
·
Kısmi mülkiyet: Burada maden mülkünün belirli
bir yüzdesi iki veya daha fazla kuruluşa aittir. Bu, mülk sahiplerinin hakların
bir kısmını birden fazla çocuğa veya toruna bırakması durumunda ortaya
çıkabilir.
Ana unsurlar: Bir maden hakkının beş unsuru şunlardır:
·
Madenlere erişim için makul ölçüde gerekli olan
yüzeyin büyük bir kısmını kullanma hakkı
·
Hakları daha fazla aktarma hakkı
·
Bonus bedeli alma hakkı
·
Gecikmeli kiralama alma hakkı
·
Telif ücreti alma hakkı
Maden hakkı sahibi,
yukarıda sıralanan menfaatlerin herhangi birini veya tamamını ayrı ayrı
devredebilir. Mineraller, bir kişinin onları satmasına izin vermeyen, sadece
yaşadığı sürece minerallere sahip olan bir yaşam alanı olarak sahip olunabilir.
Bundan sonra haklar, belirli bir kuruluş veya kişi gibi önceden belirlenmiş bir
kuruluşa geri döner.
Bir maden hakkı
sahibinin, diğer maden haklarını elinde tutarken, petrol ve gaz imtiyaz
haklarını ayırıp satması mümkündür. Böyle bir durumda, petrolün kira süresinin
dolması halinde, telif faizi ortadan kalkar, alıcının elinde hiçbir şey kalmaz
ve maden sahibi, madenlerin sahibi olmaya devam eder.
https://en.wikipedia.org/wiki/Mineral_rights
8 Aralık 2024
GERİ (doğal kaynaklar)
