Lipozom, bir veya daha fazla lipid bitabaka membranla
çevrili mikroskopik akışkan-dolu kabarcıktır.
Lipozom membran genellikle, biyolojik membranları meydana
getiren fosfolipitlerden oluşur; bunlar lipozomlarla mükemmel biyouyumluluk
sağlayan., fosfatidilkolin, fosfatidiletanolamin, fosfatidilserindir.
Lipozomlar çeşitli metotlarla oluşturulur; örneğin fosfolipidlerin su içinde
sonikasyonu, dondurma ve çözdürme ve nanoboyutlu gözenekli filtrelerle ekstrüzyon
yoluyla. Son zamanlarda, lipozomlar süper kritik akışkan teknolojisi
kullanılarak üretilmiştir. Bu yöntemlerle, çok katlı lipozomların yanı sıra
büyük ve küçük tek-tabakalı lipozomların elde edilmesini sağlanmıştır.
Lipozom
boyutları metoduna bağlı olarak birkaç mikron ila onlarca nanometre arasında
değişebilir (nanosomlar). Suda çözünür ilaç solüsyonu (sulu çözeltisi) lipozom
konteyneri içine kapsüllenir ve bu formda insan vücuduna verilir. Etkin bileşik
toksik olduğu zaman böyle bir yöntem faydalıdır; örneğin. anti-kanser ajanı
veya ilacın hedefe giden yolda imha edilmesine karşı korunması gerekir.
Nonpolar organik ilaç bileşikleri, lipozom membranın
içindeki hedef bölgeye verilir. Hedeflenen lipozom verilmesini sağlamak için,
hedeflenen moleküller, hedef hücre yüzeyi üzerindeki proteinlere karşı
antikorlar gibi kovalent olarak lipozom yüzeyine bağlanır. Polietilenglikol ile
modifikasyon, lipozomların bağışıklık sisteminin hücreleri tarafından yakalanmasını
önler ve böylece kan dolaşımındaki lipozomların ömrünü uzatır. Lipozomlar, ya
membranı ile füzyon yoluyla veya endositoz yoluyla bir hücreye ilaç verirler.
İlaçlar için, kanser tedavisinde tıpta ve ayrıca kozmetik kremlerin bir
bileşeni olarak nanokonteyner olarak lipozomlar kullanılır.
Şekil: (a) Lipozom, (b) lipozom içeriğinin bir
hücreye verilmesi
