Librasyonun nedeni, ikisi Dünya'nın uyguladığı gelgit
kuvvetleri yoluyla nispeten küçük bir fiziksel salınıma neden olan üç
mekanizmadan kaynaklanmaktadır. Bu tür gerçek salınımlar, kilitli rotasyona (gravitasyonal
kilitlenme) sahip diğer aylar için de bilinir.
Ay, gelgit kilitleme nedeniyle bir yarım küresini Yeryüzü’ne
bakacak şekilde tutar. Bu nedenle, Ay'ın uzak tarafına ilk bakış, Sovyet prob
Luna 3 ile, 7 Ekim 1959'da gerçekleşmiştir. Ancak, zamanla, Ay yüzeyinin
yarısından biraz fazlası (yaklaşık% 59) librasyon nedeniyle Yer’den görülebilecek
şekilde izlenebilmiştir.
Üç tip lunar librasyon tanımlanabilir:
·
Boylamdaki librasyon: Ay'ın Yer çevresindeki
yörüngesinin dışmerkezliğinden kaynaklanır; buna bazan Ay'ın dönüşü ve bazen
yörünge pozisyonunda kalması yol açar. Boylamdaki lunar librasyon Johannes
Hevelius tarafından 1648'de keşfedildi; genliği 70 54’ 'ye
ulaşabilir.
·
Enlemdeki librasyon: Ay'ın dönme ekseni ve Yer
çevresindeki yörüngesinin düzlemine normal arasındaki hafif bir eğimden
(yaklaşık 6.70) kaynaklanır. Thomas Harriot veya William Gilbert'in
daha önce belirtmelerine rağmen, enlemdeki lunar librasyonun keşfi Galileo
Galilei’ye (1632) atfedilir. Genlik olarak 60 50' ya ulaşabilir.
·
Günlük librasyon: Bir gözlemciyi önce bir
tarafa, daha sonra Yer ve Ay'ın merkezlerini birleştiren düz çizginin diğer
tarafına taşıyan ve gözlemcinin Ay'ın bir tarafına ilk bakmasını sağlayan küçük
bir günlük salınımdır. Genlik 10 'nin altındadır.
Ay’ın, (a) 11 Şubat 2020, (b) 14 Şubat 2020, (c) 17 Şubat 2020 tarihlerinde görünümü (Ernie Wright / NASA’s Scientific Visualization Studio)
https://en.wikipedia.org/wiki/Libration
14 Temmuz 2020
GERİ (ay)
GERİ
(ayın yörüngesi)
