Ksenobiyoloji (xenobiology)

Ksenobiyoloji (XB), biyolojik cihaz ve sistemlerin sentezlenmesi ve manipüle edilmesi çalışması olan sentetik biyolojinin bir alt alanıdır. 'Ksenobiyoloji' adı, 'yabancı, uzaylı' anlamına gelen Yunanca xenos kelimesinden türemiştir.

Ksenobiyoloji, bilimin (henüz) aşina olmadığı ve doğada bulunmayan bir biyoloji şeklidir. Uygulamada, kanonik DNA-RNA-20 amino asit sisteminden farklı olan yeni biyolojik sistemleri ve biyokimyaları tanımlar.

Ksenobiyoloji, örneğin, DNA veya RNA yerine, bilgi taşıyıcıları olarak kseno nükleik asit (XNA) olarak adlandırılan nükleik asit analoglarını araştırır. Aynı zamanda genişletilmiş bir genetik koda ve proteinojenik olmayan amino asitlerin veya 'kseno amino asitlerin' proteinlere dahil edilmesine de odaklanır.

Kseno-, ekzo- ve astro-biyoloji arasındaki fark:

Astro 'yıldız', exo ise 'dışarı' anlamına gelir. Hem dış hem de astrobiyoloji, Evrende, çoğunlukla yıldız çevresi yaşanabilir bölgedeki diğer gezegenlerde doğal olarak gelişen yaşamın araştırılmasıyla ilgilenir. (Bunlara bazen ksenobiyoloji de denir.)

·         Astrobiyologlar Evrenin başka yerlerindeki yaşamın tespiti ve analiziyle ilgilenirken, ksenobiyoloji Yer gezegenindekinden farklı bir biyokimyaya veya farklı genetik koda sahip yaşam formları tasarlamaya çalışır. Ksenobiyoloji, biyoloji ve yaşamın kökeni hakkında temel bilgileri ortaya çıkarma potansiyeline sahiptir.

·         Ksenobiyoloji, biyopolimer mühendisliği ve patojen direnci yoluyla yeni yeteneklere sahip endüstriyel üretim sistemleri geliştirmeye yönelik bir yaklaşımdır.

·         Ksenobiyoloji, mevcut biyo-sınırlama yaklaşımlarını güçlendirmeye ve çeşitlendirmeye yardımcı olabilecek yeni bir biyolojik sınırlama sistemi olan 'genetik güvenlik duvarı' tasarlama seçeneği sunuyor.

Bilimsel Yaklaşım

Ksenobiyolojide amaç, doğal benzerlerinden bir veya daha fazla temel düzeyde farklılık gösteren biyolojik sistemler tasarlamak ve inşa etmektir. İdeal durumda, doğaya yeni katılan bu organizmalar, çok farklı bir genetik kod sergileyerek mümkün olan her biyokimyasal açıdan farklı olacaktır.

Uzun vadeli hedef, genetik bilgisini DNA'da değil, kanonik olmayan amino asitler ve değiştirilmiş bir genetik kod kullanarak kseno nükleik asitlerden (XNA), farklı baz çiftlerinden oluşan alternatif bir bilgi polimerinde depolayacak bir hücre inşa etmektir. Şimdiye kadar bu özelliklerden yalnızca bir veya ikisini barındıran hücreler inşa edildi.


(a) Ksenobiyoloji ve ilgili dallar(ncbi.nlm.nih), (b) bilinen yaşam bedeni ve yabancılaşmış ksenobiyolojik yaşam kavramı ve iki eksen arasındaki bileşenler (researchgate), (c) Yer dışındaki yaşam veya ekzobiyolojik sistem kavramı (researchgate)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Xenobiology

31 Ağustos 2024

 

GERİ (biyoloji)