Damarlı bitkilerde kökler, bitki için tutunma yeri sağlayan, bitkilerin daha uzun ve daha hızlı büyümesi için gerekli su ve besin maddelerini bitki gövdesine alacak şekilde değiştirilmiş olan bitki organlarıdır. Çoğu zaman toprak yüzeyinin altında bulunurlar, ancak kökler hava veya havalandırıcı da olabilir, yani yer üstünde veya özellikle su üstünde büyüyebilirler.
Köklerin
başlıca işlevleri suyun emilmesi, bitki beslenmesi ve bitki gövdesinin toprağa
sabitlenmesidir.
Kök
morfolojisi dört bölgeye ayrılır: kök başlığı, apikal meristem, uzama bölgesi
ve kıl (saç). Yeni köklerin kök başlığı, kökün toprağa nüfuz etmesine yardımcı
olur. Kök daha derine indikçe bu kök başlıkları dökülerek yağlama sağlayan sümüksü
bir yüzey oluşturur. Kök başlığının arkasındaki apikal meristem uzayan yeni kök
hücreleri üretir. Daha sonra topraktan su ve mineral besinlerini emen kök
kılları oluşur. Tohum üreten bitkilerde ilk kök, tohumun çimlenmesinden sonra
bitki embriyosundan genişleyen kökçüktür.
Kökteki
hücrelerin dizilimi kök kılı, epidermis, epiblem, korteks, endodermis, perisikl
ve son olarak kökün emdiği suyu kökün diğer yerlerine taşımak için kökün
merkezinde bulunan damar dokusundan oluşur.
Kökleri
gövde-dal ve yaprak gibi diğer bitki organlarından ayıran belki de en çarpıcı
özellik, köklerin endojen bir kökene sahip olmaları, yani perisikl gibi ana eksenin
bir iç katmanından köken alıp gelişmeleridir. Buna karşılık, gövde dalları ve
yapraklar dışsaldır, yani dış katman olan korteksten gelişmeye başlarlar.
Besin
konsantrasyonuna yanıt olarak kökler ayrıca sürgünlerin ne kadar hızlı büyüyebileceğini
gösteren bir sinyal görevi gören sitokinin de sentezler. Kökler genellikle
yiyecek ve besin maddelerinin depolanmasında işlev görür. Çoğu damarlı bitki
türünün kökleri, mikoriza oluşturmak için belirli mantarlarla simbiyoza girer.
https://en.wikipedia.org/wiki/Root
25
haziran 2024
GERİ (biyoloji)
