Kişilik psikolojisi, kişiliği ve bunun bireyler arasındaki varyasyonlarını inceleyen bir psikoloji dalıdır. İnsanların psikolojik güçler nedeniyle bireysel olarak nasıl farklı olduklarını göstermeyi amaçlamaktadır. Odaklandığı alanlar:
·
Kişiliğin ne olduğunu açıklamak
·
Kişiliklerin nasıl geliştiğini belgelemek
·
Kişiliğin zihinsel süreçlerini ve işleyişini
nasıl etkilediğini açıklamak
·
Bireyleri anlamak için bir çerçeve sağlamak
‘Kişilik’,
bir bireyin sahip olduğu ve çeşitli durumlarda çevresini, bilişini, duygularını,
motivasyonlarını ve davranışlarını benzersiz bir şekilde etkileyen dinamik ve
organize bir özellikler dizisidir. Kişilik kelimesi Latince ‘maske’ anlamına
gelen persona kelimesinden türetilmiştir.
Kişilik
ayrıca kişinin beklentilerini, öz algılarını, değerlerini ve tutumlarını güçlü
bir şekilde etkileyen, zaman içinde sürekli olarak sergilenen düşünce, duygu,
sosyal uyum ve davranış kalıplarıyla da ilgilidir.
Kişilik
ayrıca diğer insanlara, sorunlara ve strese karşı insanın tepkilerini de tahmin
eder.
Gordon
Allport (1937) kişiliği incelemenin iki ana yolunu tanımladı: nomotetik ve
idiyografik. Nomotetik psikoloji, kendini gerçekleştirme ilkesi veya
dışadönüklük özelliği gibi birçok farklı insana uygulanabilecek genel yasaları
arar. İdiyografik psikoloji, belirli bir bireyin benzersiz yönlerini anlama
girişimidir.
Kişiliğin
incelenmesi, psikolojide çok sayıda teorik geleneğin de bulunduğu geniş ve
çeşitli bir tarihe sahiptir. Başlıca teoriler, eğilimsel (özellik) perspektifi,
psikodinamik, hümanist, biyolojik, davranışçı, evrimsel ve sosyal öğrenme
perspektifini içeriri
Birçok
araştırmacı ve psikolog kendilerini belirli bir bakış açısıyla açıkça tanımlamaz,
bunun yerine eklektik bir yaklaşım benimserler. Bu alandaki araştırmalar
ampirik olarak yönlendirilir – faktör analizi gibi çok değişkenli
istatistiklere dayanan boyutsal modeller – veya psikodinamik teori gibi teori
gelişimini vurgular.
Psikolojik
eğitim ve öğretimde kişiliğin doğası ve psikolojik gelişimi üzerine yapılan
çalışmalar genellikle anormal psikoloji veya klinik psikoloji derslerinin ön
koşulu olarak gözden geçirilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Personality_psychology
29 Şubat 2024
GERİ (sosyalbilimler anasayfa)
