Kişiliğin Gelişimi (personality development)

Kişiliğin gelişimi, bir bireyi kişilerarası davranış özellikleri açısından ayıran bütünleştirici özelliklerin dinamik inşasını ve dağılmasını kapsar.

Kişilik gelişimi sürekli değişmektedir; bağlamsal faktörlere ve yaşamı değiştiren deneyimlere tabidir. Kişilik gelişimi aynı zamanda tanım olarak boyutsaldır ve doğası gereği özneldir.

Yani kişilik gelişimi, yoğunluk ve değişim derecelerinde değişen bir süreklilik olarak görülebilir. Doğası gereği özneldir, çünkü kavramsallaştırması beklenen davranış, kendini ifade etme ve kişisel gelişimin sosyal normlarına dayanır.

Kişilik psikolojisindeki baskın bakış açısı, kişiliğin erken dönemde ortaya çıktığını ve kişinin yaşamı boyunca gelişmeye devam ettiğini göstermektedir.

Yetişkin kişilik özelliklerinin bebek mizacında bir temele sahip olduğuna inanılmaktadır; bu, eğilim ve davranıştaki bireysel farklılıkların yaşamın erken dönemlerinde, potansiyel olarak bilinçli kendini temsil dili gelişmeden önce ortaya çıktığı anlamına gelir.

Beş Faktör Kişilik Modeli ((nevrotiklik, dışadönüklük, deneyime açıklık, uyumluluk ve vicdanlılık), çocukluk mizacının boyutlarıyla eşleşir. Bunlar, karşılık gelen kişilik özelliklerinin  seviyelerindeki bireysel farklılıkların genç yaşlardan itibaren mevcut olduğunu göstermektedir.

Kişilik özellikleri, genellikle yaşamın ilerleyen dönemlerinde, değişimde bireysel farklılıklar gösterir. Bu model genetik, çevresel, işlemsel ve stokastik faktörlerden etkilenir.

·         Genetik: Genetiğin kişinin kişilik gelişimi üzerinde etkisi olabilir. Genler bir nesilden diğerine aktarılır ve kişinin varlığının özelliklerini içerir. Kişilik, birlikte hareket eden birçok genden etkilenebilir.

·         Çevresel: Paylaşılan çevresel etkilerin kişiliği şekillendirmedeki zayıflığı birçok psikoloğu şaşırttı ve kardeşleri birbirinden ayıran çevresel etkiler olan paylaşılmayan çevresel etkiler üzerine araştırmaları teşvik etti.

·         Gen-çevre etkileşimleri: Araştırmaların bir sonucu, kişiliğin gelişiminin kişinin genetiği, kişinin çevresi ve kişinin genetiği ile çevresi arasındaki etkileşim ile ilişkili olarak gerçekleştiğini göstermektedir.


Kişiliğin gelişim evrelerini gösteren grafiksel bir tanımlama (Ref. (coggle.it/diagram)


https://en.wikipedia.org/wiki/Personality_development

6 Mart 2024

 

GERİ (sosyalbilimler anasayfa)