Kimyasal Element Keşiflerinin Zaman Çizelgesi (timeline of chemical
element discoveries)
2023 yılı itibarıyla var olduğu bilinen 118 kimyasal elementin keşfi kronolojik sırayla sunulmaktadır. Çoğu elementin doğru keşif tarihi kesin olarak belirlenemediğinden, elementler genel olarak her birinin ilk olarak saf element olarak tanımlandığı sıraya göre listelenir. Daha fazla elementin sentezlenmesine yönelik planlar vardır, ancak kaç elementin mümkün olduğu bilinmiyor.
Modern - öncesi ve erken modern keşifler
|
Z |
Element |
İlk
kullanım |
En eski
mevcut örnek |
Keşif
mahalli / araştırmacı |
|
29 |
Bakır |
MÖ
9000 |
MÖ
6000 |
Orta
Doğu |
|
82 |
Kurşun |
MÖ
7000 |
MÖ
3800 |
Afrika |
|
79 |
Altın |
MÖ
6000 öncesi |
MÖ
4000 öncesi |
Levant |
|
47 |
Gümüş |
MÖ
5000 öncesi |
~
MÖ 4000 |
Küçük
Asya |
|
26 |
Demir |
MÖ
5000 öncesi |
MÖ
4000 |
Orta
Doğu |
|
6 |
Karbon |
MÖ
3750 |
MÖ
2500 |
Mısır
ve Sümer |
|
50 |
Kalay |
MÖ
3500 |
MÖ
2000 |
Küçük
Asya |
|
16 |
Kükürt |
MÖ
2000 öncesi |
Orta
Doğu |
|
|
80 |
Civa |
MÖ
1500 |
MÖ
1500 |
Mısır |
|
30 |
Çinko |
MÖ
1000 öncesi |
1000 BC |
Hindistan
(metalurjistler) |
|
78 |
Platin |
~
MÖ 600 – MS 200 |
~
MÖ 600 – MS 200 |
Güney
Amerika |
|
33 |
Arsenik |
~ 850–950 |
~ 850–950 |
Jabir
ibn Hayyan (Arap kimyacı) |
|
51 |
Antimon |
~ 850–950 |
~ 850–950 |
Jabir
ibn Hayyan (Arap kimyacı) |
|
83 |
Bizmut |
~ 1500 |
~ 1500 |
Avrupalı
simyacılar ve İnka uygarlığı |
|
15 |
Fosfor |
1669 |
H.
Brand (Alman simyacı) |
Modern keşifler
18. yüzyıl keşifleri için, Antoine Lavoisier'in filojiston teorisini
ilk kez sorguladığı dönemde, yeni bir ‘Yer’in tanınması, yeni bir elementin
keşfine eşdeğer sayılıyordu.
|
Z |
Element |
Gözlem
veya Tahmin edildiği: |
|
|
Yıl |
Araştırmacı |
||
|
27 |
Kobalt |
1735 |
G.
Brandt |
|
28 |
Nikel |
1751 |
F.
Cronstedt |
|
12 |
Magnezyum |
1755 |
J.
Black |
|
20 |
Kalsyum |
1755 |
J.
Black |
|
13 |
Aluminyum |
1756 |
A.
S. Marggraf |
|
11 |
Sodyum |
1758 |
A.
S. Marggraf |
|
19 |
Potasyum |
1758 |
A.
S. Marggraf |
|
1 |
Hidrojen |
1766 |
H.
Cavendish |
|
9 |
Flor |
1771 |
W.
Scheele |
|
8 |
Oksijen |
1771 |
W.
Scheele |
|
7 |
Nitrojen |
1772 |
D.
Rutherford |
|
56 |
Baryum |
1772 |
W.
Scheele |
|
17 |
Klor |
1774 |
W.
Scheele |
|
25 |
Mangan |
1774 |
W.
Scheele |
|
42 |
Molibden |
1778 |
W.
Scheele |
|
74 |
Tungsten |
1781 |
W.
Scheele |
|
52 |
Tellür |
1782 |
F.-J.M.
von Reichenstein |
|
38 |
Stronsyum |
1787 |
W.
Cruikshank |
|
5 |
Boron |
1787 |
L.
Guyton de Morveau, A. Lavoisier, C. L. Berthollet, A. de Fourcroy |
|
14 |
Silikon |
1789 |
A.
Lavoisier |
|
40 |
Zirkonyum |
1789 |
H.
Klaproth |
|
92 |
Uranyum |
1789 |
H.
Klaproth |
|
22 |
Titanyum |
1791 |
W.
Gregor |
|
39 |
İtriyum |
1794 |
J.
Gadolin |
|
24 |
Krom |
1797 |
N.
Vauquelin |
|
4 |
Berilyum |
1798 |
N.
Vauquelin |
|
23 |
Vanadyum |
1801 |
A.
M. del Río |
|
41 |
Niyobyum |
1801 |
C.
Hatchett |
|
73 |
Tantal |
1802 |
G.
Ekeberg |
|
46 |
Paladyum |
1802 |
W.
H. Wollaston |
|
58 |
Cerym |
1803 |
H.
Klaproth, J. Berzelius, W. Hisinger |
|
76 |
Osmiyum |
1803 |
S.
Tennant |
|
77 |
Iridiyum |
1803 |
S.
Tennant H.-V. Collet-Descotils |
|
45 |
Rodyum |
1804 |
H.
Wollaston |
|
53 |
İyot |
1811 |
B.
Courtois |
|
3 |
Lityum |
1817 |
A.
Arfwedson |
|
48 |
Kadmium |
1817 |
S.
L Hermann, F. Stromeyer, J.C.H. Roloff |
|
34 |
Selenyum |
1817 |
J.
Berzelius, G. Gahn |
|
35 |
Brom |
1825 |
J.
Balard, C. Löwig |
|
90 |
Toryum |
1829 |
J.
Berzelius |
|
57 |
Lantan |
1838 |
G.
Mosander |
|
60 |
Neodimyum |
1841 |
G.
Mosander |
|
68 |
Erbiyum |
1843 |
G.
Mosander |
|
65 |
Terbiyum |
1843 |
G.
Mosander |
|
44 |
Rutenyum |
1844 |
K.
Claus |
|
55 |
Sezyum |
1860 |
R.
Bunsen, R. Kirchhoff |
|
37 |
Rubidyum |
1861 |
R.
Bunsen, G. R. Kirchhoff |
|
81 |
Talyum |
1861 |
W.
Crookes |
|
49 |
Indiyum |
1863 |
F.
Reich, T. Richter |
|
2 |
Helyum |
1868 |
N.
Lockyer |
|
1869 |
D. I. Mendeleev |
||
|
31 |
Galyum |
1875 |
P.
E. L. de Boisbaudran |
|
70 |
İterbiyum |
1878 |
J.C.G.
de Marignac |
|
67 |
Holmiyum |
1878 |
J.-L.
Soret, M. Delafontaine |
|
21 |
Skandiyum |
1879 |
F.
Nilson |
|
69 |
Tulyum |
1879 |
T.
Cleve |
|
62 |
Samaryum |
1879 |
P.E.L.
de Boisbaudran |
|
64 |
Gadolinyum |
1880 |
J.
C. G. de Marignac |
|
59 |
Praseodimyum |
1885 |
C.
A. von Welsbach |
|
32 |
Germanyum |
1886 |
C.
A. Winkler |
|
66 |
Disprosyum |
1886 |
P.E.L.
de Boisbaudran |
|
18 |
Argon |
1894 |
Lord
Rayleigh, W. Ramsay |
|
63 |
Europyum |
1896 |
E.-A.
Demarçay |
|
36 |
Kripton |
1898 |
W.
Ramsa, W. Travers |
|
10 |
Neon |
1898 |
W.
Ramsay, W. Travers |
|
54 |
Ksenon |
1898 |
W.
Ramsay, W. Travers |
|
84 |
Polonyum |
1898 |
P.,
M. Curie |
|
88 |
Radyum |
1898 |
P.,
M. Curie |
|
86 |
Radon |
1899 |
E.
Rutherford, R. B. Owens |
|
89 |
Aktinyum |
1902 |
F.
O. Giesel |
|
71 |
Lütetyum |
1906 |
C.
A. von Welsbach, G. Urbain |
|
91 |
Protaktinyum |
1913 |
O.
H. Göhring, K. Fajans |
|
72 |
Hafniyum |
1922 |
D.
Coster, G. von Hevesy |
|
75 |
Renyum |
1925 |
W.
Noddack, I. Noddack, O. Berg |
|
43 |
Teknetyum |
1937 |
C.
Perrier, E. Segrè |
|
87 |
Fransyum |
1939 |
M.
Perey |
|
93 |
Neptünyum |
1940 |
E.M.
McMillan, H. Abelson |
|
85 |
Astatin |
1940 |
R.
Corson, R. MacKenzie, E. Segrè |
|
94 |
Plutonyum |
1941 |
Glenn
T. Seaborg, Arthur C. Wahl, W. Kennedy, E.M. McMillan |
|
96 |
Kuryum |
1944 |
Glenn
T. Seaborg, Ralph A. James, Albert Ghiorso |
|
95 |
Amerikyum |
1944 |
G.
T. Seaborg, R. A. James, O. Morgan, A. Ghiorso |
|
61 |
Promethyum |
1945 |
Charles
D. Coryell, Jacob A. Marinsky, Lawrence E. Glendenin |
|
97 |
Berkelyum |
1949 |
G.
Thompson, A. Ghiorso, G. T. Seaborg |
|
98 |
Californyum |
1950 |
S.
G. Thompson, K. Street, Jr., A. Ghiorso, G. T. Seaborg |
|
99 |
Einsteinyum |
1952 |
A.
Ghiorso ve ekibi |
|
100 |
Fermyum |
1953 |
A.
Ghiorso ve ekibi |
|
101 |
Mendelevyum |
1955 |
A.
Ghiorso, G. Harvey, G. R. Choppin, S. G. Thompson, G. T. Seaborg |
|
103 |
Lawrencyum |
1961 |
A.
Ghiorso, T. Sikkeland, E. Larsh, M. Latimer |
|
102 |
Nobelyum |
1966 |
E.
D. Donets, V. A. Shchegolev, V. A. Ermakov |
|
104 |
Rutherfordyum |
1969 |
A.
Ghiorso ve ekibi, Zvara ve ekibi |
|
105 |
Dubnyum |
1970 |
A.
Ghiorso ve ekibi, V. A. Druin ve ekibi |
|
106 |
Seaborgiyum |
1974 |
A.
Ghiorso ve ekibi |
|
107 |
Bohriyum |
1981 |
G.Münzenberg
ve ekibi |
|
109 |
Meitneryum |
1982 |
G.
Münzenberg, P. Armbruster ve ekibi |
|
108 |
Hassiyum |
1984 |
G.
Münzenberg, P. Armbruster ve ekibi |
|
110 |
Darmstadtyum |
1994 |
S.
Hofmann ve ekibi |
|
111 |
Roentgenyum |
1994 |
S.
Hofmann ve ekibi |
|
112 |
Kopernikyum |
1996 |
S.
Hofmann ve ekibi |
|
114 |
Flerovyum |
1999 |
Y.
Oganessian ve ekibi |
|
116 |
Livermoryum |
2000 |
Y.
Oganessian ve ekibi |
|
118 |
Oganesson |
2002 |
Y.
Oganessian ve ekibi |
|
115 |
Moscovyum |
2003 |
Y.
Oganessian ve ekibi |
|
113 |
Nihonyum |
2003–2004 |
Y.
Oganessian ve ekibi, K. Morita ve ekibi |
|
117 |
Tennessine |
2009 |
Y.
Oganessian ve ekibi |
https://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_chemical_element_discoveries
27 Ağustos 2023
