Kimyasal Bağ (chemical bond)

Bir kimyasal bağ atomlar veya iyonlar arasında, moleküllerin, kristallerin ve diğer yapıların oluşmasını sağlayan kalıcı bir çekimdir. Bağ, iyonik bağlarda olduğu gibi zıt yüklü iyonlar arasındaki elektrostatik kuvvetten veya kovalent bağlarda olduğu gibi elektronların paylaşılmasından kaynaklanabilir. Kimyasal bağların gücü önemli ölçüde değişir; kovalent, iyonik ve metalik bağlar gibi ‘güçlü bağlar’ veya ‘birincil bağlar’ ve dipol-dipol etkileşimleri, Londra dağılım kuvveti ve hidrojen bağı gibi ‘zayıf bağlar’ veya ‘ikincil bağlar’ vardır.

Zıt elektrik yükleri birbirini çektiğinden, çekirdeği çevreleyen negatif yüklü elektronlar ile çekirdeğin içindeki pozitif yüklü protonlar birbirini çeker. İki çekirdek arasında paylaşılan elektronlar her ikisine de çekilecektir. ‘Yapıcı kuantum mekaniksel dalga fonksiyonu girişimi’ eşleştirilmiş çekirdekleri stabilize eder. Bağlı çekirdekler, kuantum teorisi tarafından kantitatif olarak açıklanan çekici ve itici etkileri dengeleyen optimal bir mesafeyi (bağ mesafesi) korur.

Moleküller, kristaller, metaller ve diğer madde formlarındaki atomlar, maddenin yapısını ve özelliklerini belirleyen kimyasal bağlarla bir arada tutulur.

Tüm bağlar kuantum teorisiyle tanımlanabilir, ancak pratikte basitleştirilmiş kurallar ve diğer teoriler kimyagerlerin bağların gücünü, yönünü ve polaritesini tahmin etmesine olanak tanır. Oktet kuralı ve VSEPR (aalence shell electron pair repulsion) teorisi örnektir. Daha karmaşık teoriler, yörünge hibridizasyonunu ve rezonansı içeren değerlik bağı teorisi ve atomik yörüngeler ile ligand alan teorisinin doğrusal kombinasyonunu içeren moleküler yörünge teorisidir. Elektrostatik, bağ polaritelerini ve bunların kimyasal maddeler üzerindeki etkilerini tanımlamak için kullanılır.

Güçlü kimyasal bağlar:

İyonik bağ; elektronegatiflik farkı büyük olan atomlar arasındaki bir tür elektrostatik etkileşimdir.

Kovalent bağ; iki veya daha fazla atomun değerlik elektronlarını az çok eşit olarak paylaştığı yaygın bir bağ türüdür.

·        Tek ve çoklu bağlar: İki atom arasındaki tek bağ, bir çift elektronun paylaşılmasına karşılık gelir. Çift bağda iki ortak elektron çifti bulunur. Üçlü bağ, üç ortak elektron çiftinden oluşur. Dörtlü ve daha yüksek bağlar çok nadirdir ve yalnızca belirli geçiş metali atomları arasında meydana gelir.

·        Koordinat kovalent bağ (dipolar bağ), iki paylaşılan bağ elektronunun bağda yer alan atomlardan aynısından olduğu bir kovalent bağdır.

Metalik bağlanmada, bağ elektronları bir atom kafesi üzerinde yer değiştirir.


Kristallerde farklı bağlanma türleri (britannica.com/science/chemical-bonding)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Chemical_bond

4 Eylül 2023
8 Nisan 2024

 

GERİ (kimyanın dalları)
GERİ (kimya)
GERİ (biyoloji)