İmar planlaması, şehir planlaması, bölgesel planlama veya belirli kapsamlarda kırsal planlama olarak da bilinen kentsel planlama, hava, su dahil olmak üzere, arazi kullanımının ve yapılı çevrenin geliştirilmesi ve tasarımına, kentsel alanlara girip çıkan altyapı, ulaşım, iletişim ve dağıtım ağlarına ve bunların erişilebilirliği gibi alanlara odaklanan teknik ve politik bir süreçtir.
Geleneksel
olarak, kentsel planlama, insan yerleşimlerinin fiziksel düzenini ana
planlamada yukarıdan aşağıya bir yaklaşımla izlemiştir. Temel düşünce,
verimlilik, sanitasyon, çevrenin korunması ve kullanımı ile ana planların
sosyal ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkilerini de içeren kamu refahıydı. Zamanla
kentsel planlama, sürdürülebilirlik standartlarını korurken insanların
sağlığını ve refahını iyileştirmeye yönelik bir araç olarak planlamaya
odaklanan sosyal ve çevresel sonuçlara yönelmeyi benimsemiştir.
Önceki
planlama modellerinin zararlı ekonomik ve çevresel etkilerinin belirginleştiği
20. yüzyılın sonlarında, tüm planlama çalışmalarının ana hedeflerinden biri
olarak sürdürülebilir kalkınma eklendi. Benzer şekilde, 21. yüzyılın
başlarında, Jane Jacobs'un sakinlerin, işletmelerin ve toplulukların
çıkarlarını vurgulayan yasal ve politik perspektifler üzerine yazıları, şehir
planlamacılarını planlama sırasında sakinlerin deneyimlerini ve ihtiyaçlarını
daha geniş bir şekilde dikkate alma konusunda etkiledi.
Kentsel
planlama, insanların belirli bir alanda nasıl yaşayacakları, çalışacakları ve rol
alacakları hakkındaki sorulara yanıt verir ve böylece kentsel, banliyö ve
kırsal alanlarda düzenli gelişmeye rehberlik eder.
Her
ne kadar ağırlıklı olarak yerleşimlerin ve toplulukların planlanmasıyla ilgilenseler
de, şehir planlamacıların üzerinde durdukları aşağıda verilen bazı konular da
sayılabilir:
·
Malların, kaynakların, insanların ve atıkların
verimli bir şekilde taşınmasının planlanması
·
Su ve elektrik gibi temel ihtiyaçların dağıtımı
·
Her türden, kültürden ve ihtiyaçtan insan için
katılım ve fırsat tanıma
·
Ekonomik büyüme veya iş geliştirme
·
Sağlığın iyileştirilmesi ve CO2
emisyonlarının azaltılmasına aktif olarak katkıda bulunan doğal çevresel öneme
sahip alanların korunması
·
Miras yapılarının ve yapılı çevrelerin korunması
Kentsel
planlama ekiplerinin çoğu kent yönetimleri için çalışan yüksek eğitimli kişilerden
oluştuğundan, son tartışmalar kent planlama süreçlerine daha fazla topluluk
üyesinin nasıl dahil edileceğine odaklanıyor.
Kentsel
planlama inşaat mühendisliği, mimarlık, beşeri coğrafya, siyaset, sosyal bilimler
ve tasarım bilimlerini kapsayan disiplinler arası bir alandır. Kent planlama
uygulayıcıları araştırma ve analiz, stratejik düşünme, mühendislik mimarisi,
kentsel tasarım, halkın katılımı, politika önerileri, uygulama ve yönetim ile
ilgilenir. Kentsel tasarım alanıyla yakından ilgilidir ve bazı kent
planlamacıları caddeler, parklar, binalar ve diğer kentsel alanlar için
tasarımlar sunar
Kent
planlamacıları stratejik, politika ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak
için inşaat mühendisliği, peyzaj mimarlığı, mimarlık ve kamu yönetimi gibi
benzer alanlarla çalışırlar. İlk kent planlamacıları genellikle bu benzer
alanların üyeleriydi, ancak bugün kent planlaması ayrı, bağımsız bir
profesyonel disiplindir. Kent planlama disiplini, arazi kullanım planlaması,
imar, ekonomik kalkınma, çevre planlaması, ulaşım planlaması gibi farklı alt
alanları içeren daha geniş bir kategoridir. Planların oluşturulması, ceza
kanunlarının ve imar plan kanunlarının kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını
gerektirir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Urban_planning
27 Mart 2024
GERİ (sosyalbilimler anasayfa)
