Jel (gel)

Jel: (1) Kolloid kimyasında, dağılmış fazın partiküllerinin mekansal bir yapısal grid (şebeke) oluşturduğu sıvı ortamlı bir dispers sistemdir; (2) polimer kimyasında, polikondensasyon veya polimerizasyonun ergimeyen ve çözünmeyen üründür.

Jel şeklini koruyabilen ve elastik davranışıyla karakterize olan jöle benzeri bir katıdır. Uzaysal gridler, molekülerarası etkileşim vasıtasıyla birbirine bağlanan dağınık fazın partikülleri tarafından oluşturulur.

Jeller, partiküller arasındaki temasların mekanik ve termal etkilerle kolaylıkla ve geri dönüşümlü olarak yok edildiğinde solun pıhtılaşması ile oluşturulabilir. Bütün jeller, dispersiyon ortamı olarak sırasıyla su ve organik bileşikler içeren hidrojellere ve organojellere ayrılmıştır. Jellerin kurutulması, dağılım ortamının uzaklaştırılma yöntemine bağlı olarak yoğunluk ve mikromorfolojik karakteristikler bakımından önemli ölçüde farklı aerojeller, ambigeller, kriyogeller ve kserogellerin elde edilmesini sağlar.

Çoğu jel, termodinamik olarak kararsızdır ve yaşlanmaya eğilimli olup buna mekansal şebekenin değişiklikleri (çoğunlukla büzülme ve sıkıştırma) eşlik eder.

Jel oluşturan maddelere tipik örnekler olarak amorf alüminyum hidroksit (jel) Al2O3 nH2O, silika hidrojelleri (nSiO2 mH2O) gösterilebilir.

Kimya ve polimer teknolojisinde jeller suda şişen iyon-değişim reçineleri, çapraz bağlı dekstranlar (sefadeksler) ve poliakrilamidlerdir; sıvı hidrokarbonlar- stiren ve divinilbenzen'in şişmiş kopolimerlerinin yanı sıra doğal ve bazı sentetik kauçuk esaslı kauçuk malzemeleri, jelatin, agar, polivinil alkolün hidrojelleri; bazı selüloz eterlerinin ve akrilonitrilin organojelleri.


GERİ (sözllük)