İnce Disk (thin disk)

İnce disk, yıldız, gaz ve tozdan oluşan spiral ve S0-tip galaksilerin yapısal bir bileşenidir. Böyle bir maddenin ana dış-merkezi (örneğin galaktik bulge) yoğundur. Samanyolunun, diske dik dikey eksende ~300-400 parsek (980-1,300 ly) skala yükseklikte, ve yatay eksende yarıçap yönünde ~2.5–4.5 kiloparsek (8.2–14.7 kly) skala uzunlukta olduğu düşünülmektedir. (Karşılaştırma için, Güneş merkezden 8 kiloparsek uzaktadır.)

İnce disk, galaktik düzlemdeki yıldızların yaklaşık % 85'ine ve toplam disk yıldızlarının % 95'ine katkıda bulunur. İnce disk, bir galaksı kalın diskten farklıdır, çünkü kalın disk galaksi oluşumunun daha erken bir aşamasında yaratılmış daha yaşlı yıldızlar grubundan oluşur ve bu nedenle daha az ağır elemente sahiptir. İnce diskteki yıldızlar ise galaksi oluşumunun sonraki aşamalarında gaz birikiminin bir sonucu olarakeydana gelir ve ortalama olarak metal bakımından daha zengindir.

İnce disk, geniş bir yaş aralığına sahip yıldızlar içerir, artan yaştaki bir dizi alt gruplara ayrılabilir. Buna rağmen, kalın diskten önemli ölçüde daha genç olduğu düşünülmektedir.

Gelişmekte olan nükleokozmokronoloji bilimine dayanarak, Samanyolunun Galaktik ince diskinin 8.8 ± 1.7 milyar yıl önce oluştuğu tahmin edilmektedir. Daha küçük bir uydu galaksiyle çarpışarak ince diskteki yıldızların sallanmasına ve kalın diski oluşturmasına neden olurken, gaz galaktik düzleme yerleşip ince diski yeniden şekillendirmiş olabilir.

Sol: Samanyolu galaksisi, birkaç yapı ile şematik (skalalı değil), Sağ: M104'ün (Sombrero galaksi) Spitzer/HST görüntüsü; ince disk, toz ve gazla açıkça tanımlanmıştır (kırmızı renklidir). (NASA/JPL)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Thin_disk

1 Mayıs 2022

 

GERİ (galaksiler)
GERİ (ekstrasolar bedenler)
GERİ (bileşik objeler)
GERİ (astronomik obje)