İnanç ve rasyonellik, değişen derecelerde çatışma veya uyumluluk halinde mevcuttur. Rasyonalite akla veya gerçeklere dayanır. İnanç, ilhama, vahiy veya otoriteye olan inançtır. İnanç sözcüğü bazen mantığa veya ampirik kanıtlara veya bunlara karşı tutulan bir inanca atıfta bulunur veya bir dereceye kadar kanıtsal garantiye dayanan inanca gönderme yapabilir..
İnançve akıl arasındaki ilişki
·
Rasyonalistler, birçok insanın birçok nedenden
ötürü irrasyonel inanışlara sahip olduğuna dikkat çekiyor. Mantıksız inanışların
evrimsel nedenleri olabilir; mantıksız inanışlar hayatta kalma ve üreme
yeteneğimizi artırabilir.
·
Mantıksız inanışların bir nedeni de edimsel
koşullanmayla açıklanabilir. Örneğin B. F. Skinner'ın 1948'de yaptığı bir
araştırmada, güvercinlere davranışları ne olursa olsun düzenli aralıklarla
tahıl verildi. Sonuç olarak güvercinlerin her biri, tahıl almanın sonucuyla
ilişkilendirilen kendine özgü tepkiler geliştirdi.
·
İnancın değerine inananlar (örneğin kurtuluşun
yalnızca iinanç yoluyla mümkün olduğuna inananlar) sıklıkla herkesin akılla
değil iinançla ulaşılan iinanışlara sahip olduğunu öne sürerler.
·
’İnanç yoluyla’ benimsenen bir inanış biçiminin,
garantiye dayalı bir inançta mevcut olduğu görülebilir. Bu görüşe göre, bir
dereceye kadar kanıt inanç için garanti sağlar; başka bir deyişle ‘büyük şeyleri
küçük küçük açıklamak’tan ibarettir.
Modern Fizik ve Antik İnanç (Yazan:
Stephen M. Barr)
Barr, kitabının ana konusunu. ‘bilimsel
materyalizm’in ‘din, bir zamanlar ne kadar inandırıcı olursa olsun, artık bilim
tarafından itibarsızlaştırılmıştır’ iddiasının eleştirel bir incelemesi olarak
tanımlıyor. Barr, Katolik bakış açısıyla yazıyor ve Katolik Kilisesi'ne büyük
saygı gösteriyor, ancak Galileo tartışmasında en azından Dinesh D'Souza'nın
sunduğu bakış açısıyla karşılaştırıldığında bu konuda muhtemelen çok katı
davranıyor.
1. Din ve Materyalizm Arasındaki
Çatışma (Materyalist İman; Din Karşıtı Bir Mitoloji Olarak Materyalizm; Bilimsel
Materyalizm ve Doğa)
2. Başlangıçta (Beklentiler; Yüz
Yıl Önce Her Şey Nasıl Görünüyordu: Büyük Patlama; Büyük Patlama Gerçekten
Başlangıç mıydı?; Ya Büyük Patlama Başlangıç Değilse?)
3. Evren Tasarlanmış mıdı? ( Tasarımdan
Gelen Argüman; Tasarım Argümanına Saldırı; Tasarım Argümanı ve Doğa Yasaları; Doğa
Kanunlarında Simetri ve Güzellik; ‘Hangi Ölümsüz El veya Göz?’. Bazı çok önemli
açıklamalar.)
4. İnsanın Kozmostaki Yeri (Beklentiler;
Antropik Tesadüfler; Antropik Tesadüfler Fikrine İtirazlar; Antropik
Tesadüflerin Alternatif Açıklamaları; Evren Neden Bu Kadar Büyük?)
5. İnsan Nedir? (Sorun; Determinizm
ve Özgür İrade; Madde "Anlayabilir" mi?; İnsan Zihni Sadece Bir
Bilgisayar mı; İnsan Zihninde Bilgisayarların Eksik Olduğu Ne Var?; Kuantum
Teorisi ve Zihin; Geleneksel Kuantum Teorisine Alternatifler; Bir Model Ortaya
Çıkıyor mu?)
https://en.wikipedia.org/wiki/Faith_and_rationality
19 Ekim 2023
GERİ (bilim felsefesi, tablo)
