Higgs Bozonun Keşfinden Günümüze Neler Öğrenildi?

Keşfedildikten sonra, yeni keşfedilen partikül, özelliklerinin Standart Model Higgs bozonu olduğu kesinleşinceye kadar ‘Higgs benzeri bir bozon’ olarak adlandırıldı. Standart Modeldeki son bilinmeyen parametre olan kütle, ölçülen ve yaklaşık 125 GeV (protonun kütlesinden yaklaşık 130 kat daha büyük) bulunan ilk parametrelerden biriydi ve bu kütle ile çok sayıda bozunma modu mümkündü.

Standart Modelde, Higgs bozonu özgündür: spini sıfırdır, elektrik yükü ve güçlü kuvvet etkileşimi yoktur. Spin ve parite, bozunduğu partiküller arasındaki açısal korelasyonlar yoluyla ölçülmüştür. Yeni partikülde bu özellikler öngörüldüğü gibi bulundu; bu noktada partikül ‘Higgs bozonu’ olarak adlandırılmaya başlandı. Tabii ki, tek Higgs bozonu mu yoksa süpersimetri tarafından tahmin edilenler gibi birçoğundan biri mi olduğu hala incelenmektedir.

Higgs bozonun keşfinden günümüze neler öğrenildi? Özetle, Higgs:

·         Spini sıfırdır ve elektrik yükü yoktur.

·         Her şeye kütle kazandıran bir sistemdir.

·         Partikül fiziğinde standart modelin eksik son parçasıdır.

·         Higgs partikülü uzay zaman düzleminde bir Higgs alanı yaratır.

·         Higgs alanı tüm alanı kaplar ve temel partiküllerle etkileşir.

·         Bu etkileşim, etkileştiği partiküle kütle kazandırır.

·         Elektromagnetik alandaki etkileşim partikülü olan foton gibi Higgs alanının etkileşim patikülü de Higgs partikülüdür.

Higgs alanı neden önemli? Higgs alanı olmasaydı:

·         Temel partiküller kütle kazanamazlardı.

·         Elektron kütlesi sıfırlandığı için atomlar varolamazdı.

·         Atomlar varolmayınca galaksiler, gezegenler ve bizler varolamazdık.

·         Evren ışık hızıyla yol alan benzer partiküllerle dolu tekdüze bir yer olurdu.

28 Kasım 2019

GERİ (Higgs bozonu)