Gezegensel Oşinografi (planetary oceanography)

Gezegensel oşinografi (astro-oşinografi veya dış-oşinografi olarak da adlandırılır), Yer dışındaki gezegenler ve aylardaki okyanusların incelenmesidir. Bu daldaki çalışmalar, astrobiyoloji, astrokimya ve gezegen jeolojisi gibi diğer gezegen bilimlerinden farklı olarak, Satürn'ün uydusu Titan ve Jüpiter'in uydusu Europa'daki yeraltı okyanuslarının keşfinden sonra başladı.

Bu alan, daha sonraki görevler, ayların kaya veya buz tabakasının altındaki okyanuslara ulaşana kadar spekülatif olmaya devam edecek. Neptün'deki elmastan yapılmış okyanuslardan, Jüpiter'in yüzeyinin altında bulunabilecek devasa bir sıvı hidrojen okyanusuna kadar, Solar Sistemideki gök cisimlerinin okyanusları ve hatta okyanus dünyaları hakkında birçok teori vardır.

Jeolojik tarihlerinin başlarında, Mars ve Venüs'ün büyük su okyanuslarına sahip olduğu teorileştirildi. Mars okyanusu hipotezi, Mars yüzeyinin neredeyse üçte birinin bir zamanlar suyla kaplı olduğunu ve kontrolden çıkan bir sera etkisinin Venüs'ün küresel okyanusunu kaynatmış olabileceğini öne sürüyor.

·         Suda çözünmüş tuzlar ve amonyak gibi bileşikler donma noktasını düşürür, böylece dünya dışı ortamlarda tuzlu su veya konveksiyonlu buz gibi büyük miktarlarda su bulunabilir.

·         Pek çok cüce gezegenin ve doğal uydunun yüzeyinin altında doğrulanmamış okyanusların var olduğu tahmin ediliyor; özellikle, Europa ayı’nın okyanusunun Yer’in iki katından fazla su hacmine sahip olduğu tahmin edilmektedir.

·         Solar sistemdeki dev gezegenlerin de bileşimlerinin henüz doğrulanmamış sıvı atmosferik katmanlara sahip olduğu düşünülüyor.

·         Yıldızların çevresinde yaşanabilir bir bölge içindeki sıvı sudan oluşan yüzey okyanusları da dahil olmak üzere, dış gezegenlerde ve dış uydularda okyanuslar da mevcut olabilir.

Okyanus gezegenleri, yüzeyi tamamen sıvıyla kaplı olan varsayımsal bir gezegen türüdür.

Yerküre dışı okyanuslar sudan veya diğer elementlerden ve bileşiklerden oluşabilir. Yerküre dışı yüzey sıvılarının doğrulanmış tek büyük kararlı kütleleri, su yerine hidrokarbonlardan oluşan Titan gölleridir. Ancak Solar Sistemin başka yerlerinde yer altı su okyanuslarının varlığına dair güçlü kanıtlar bulunmaktadır. Solar Sistemdeki yüzey altı su okyanusları için en iyi bilinen adaylar Jüpiter'in uyduları Europa, Ganymede ve Callisto ile, Satürn'ün uyduları Enceladus ve Titan’dır.

Her ne kadar Yer, yüzeyinde büyük sabit sıvı su kütleleri bulunan ve Solar Sistemdeki tek gezegen olsa da, diğer gök cisimlerinin büyük okyanuslara sahip olduğu düşünülüyor. Haziran 2020'de NASA bilim insanları, matematiksel modelleme çalışmalarına dayanarak, Samanyolu galaksisinde okyanuslara sahip ötegezegenlerin yaygın olabileceğinin muhtemel olduğunu bildirdi.

Gaz devlerinin iç yapısı tam olarak anlaşılamamıştır. Bilim adamları, aşırı basınç altında hidrojenin süperkritik bir sıvı gibi davranacağından, dolayısıyla Jüpiter gibi gaz devlerinin iç kısımlarında sıvı hidrojen okyanuslarının oluşma ihtimalinden şüpheleniyorlar. Neptün ve Uranüs başta olmak üzere buz devlerinde sıvı karbon okyanuslarının var olduğu öne sürülüyor. Magma okyanusları, gezegenin veya doğal uydunun tamamen veya kısmen erimiş olduğu herhangi bir gezegende ve bazı doğal uydularda birikim dönemlerinde bulunur.

(a) Yer ile dış Solar Sistemdeki onaylanmış okyanus dünyalarının bir aile portresi: Satürn'ün uydusu Enceladus, Jüpiter'in uyduları Callisto ve Ganymede, Neptün'ün uydusu Triton, Satürn'ün uydusu Titan ve Jüpiter'in uydusu Europa (ölçeklendirilmiş) (tos), (b) Yer biliminin dört ana dalı (study)

 

Oşinografi (oceanography)

https://en.wikipedia.org/wiki/Planetary_oceanography

5 Eylül 2024

 

GERİ (astrobiyoloji)