Genetik (genetics)

Genetik, organizmalardaki genlerin, genetik çeşitliliğin ve kalıtımın incelenmesidir. Biyolojinin önemli bir dalıdır, çünkü kalıtım organizmaların evrimi için hayati öneme sahiptir. 19. yüzyılda Brno'da çalışan Moravyalı Augustinian rahibi Gregor Mendel, genetiği bilimsel olarak inceleyen ilk kişiydi. Mendel 'özellik kalıtımı', yani özelliklerin zaman içinde ebeveynlerden yavrulara aktarılma şekli üzerinde çalıştı. Organizmaların (bezelye bitkileri için) ayrı 'kalıtım birimleri' yoluyla özellikleri miras aldığını gözlemledi. Bugün hala kullanılan bu terim, gen olarak adlandırılan şeyin biraz belirsiz bir tanımıdır.

Genlerin özellik kalıtımı ve moleküler kalıtım mekanizmaları, 21. yüzyılda hala genetiğin temel ilkeleridir, ancak modern genetik, genlerin işlevini ve davranışını incelemek üzere genişlemiştir. Gen yapısı ve işlevi, varyasyonu ve dağılımı, hücre, organizma (örneğin baskınlık) ve bir popülasyon bağlamında incelenir. Genetik, moleküler genetik, epigenetik ve popülasyon genetiği dahil olmak üzere bir dizi alt alanın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Geniş alanda incelenen organizmalar yaşam alanlarını (arke, bakteri ve ökarya) kapsar.

Genetik süreçler, bir organizmanın çevresi ve deneyimleriyle birlikte çalışarak gelişimi ve davranışı etkiler; genellikle ‘doğaya karşı yetiştirme’ olarak anılır. Canlı bir hücrenin veya organizmanın hücre içi veya hücre dışı ortamı, gen transkripsiyonunu artırabilir veya azaltabilir. Klasik bir örnek, biri ılıman bir iklime, diğeri kurak bir iklime (yeterli şelale veya yağmurun bulunmadığı) yerleştirilen genetik olarak aynı iki mısır tohumudur. İki mısır sapının ortalama yüksekliği genetik olarak eşit olarak belirlenebilirken, kurak iklimdeki mısır sapı, ortamındaki su ve besin eksikliği nedeniyle ılıman iklimdekinin yarısı kadar büyüyebilir.


Genetik kod; üçlü bir kodla, DNA, mesajcı RNA aracılığıyla bir proteini belirtir

Bir İnsan soyağacı çizelgesi diagramı (ocw.mit.edu)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Genetics

24 Mayıs 2024

 

GERİ (biyoloji)