Gen ifadesi (ekspresyonu), bir genden gelen bilginin, son ürünler, proteinler veya kodlamayan RNA üretmesini ve sonuçta bir fenotipi etkilemesini sağlayan fonksiyonel bir gen ürününün sentezinde kullanıldığı süreçtir. Bu ürünler genellikle proteindir, ancak transfer RNA (tRNA) ve küçük nükleer RNA (snRNA) gibi protein kodlamayan genlerdeki ürün, işlevsel, kodlamayan bir RNA'dır.
Gen
ekspresyonu süreci, yaşamın makromoleküler mekanizmasını oluşturmak için
bilinen tüm yaşam [ökaryotlar (çok hücreli organizmalar dahil), prokaryotlar
(bakteriler ve arkeler) ve virüsler] tarafından kullanılır.
Genetikte
gen ekspresyonu, genotipin fenotipe, yani gözlemlenebilir özelliğe yol açtığı
en temel seviyedir. DNA'da depolanan genetik bilgi genotipi temsil ederken,
fenotip bu bilginin "yorumlanmasından" kaynaklanır. Bu tür fenotipler
genellikle organizmanın yapısını ve gelişimini kontrol eden veya spesifik
metabolik yolları katalize eden enzim görevi gören proteinlerin senteziyle
ortaya çıkar.
Gen
ekspresyon sürecindeki tüm adımlar, bir proteinin transkripsiyonu, RNA eklenmesi,
translasyonu ve translasyon sonrası modifikasyonu dahil olmak üzere modüle
edilebilir (düzenlenebilir). Gen ekspresyonunun düzenlenmesi, bir hücrede
bulunan belirli bir gen ürününün (protein veya ncRNA) zamanlaması, yeri ve miktarı
üzerinde kontrol sağlar, hücresel yapı
ve işlev üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Gen ekspresyonunun
düzenlenmesi, hücresel farklılaşma, gelişme, morfogenez ve herhangi bir
organizmanın çok yönlülüğü ve uyarlanabilirliğinin temelidir. Bu nedenle gen
düzenlemesi, evrimsel değişim için bir substrat görevi görebilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Gene_expression
24
Mayıs 2024
GERİ (biyoloji)
