Gelişimsel Psikoloji (developmental psychology)

Gelişimsel psikolojisi, insanların yaşamları boyunca nasıl ve neden büyüdüğünü, değiştiğini ve uyum sağladığını inceleyen bilimsel bir çalışmadır. Başlangıçta bebekler ve çocuklarla ilgilenen alan, ergenlik, yetişkin gelişimi, yaşlanma ve tüm yaşam süresini kapsayacak şekilde genişledi.

Gelişim psikologları düşünce, duygu ve davranışların yaşam boyunca nasıl değiştiğini açıklamayı amaçlar. Bu alan, değişimi fiziksel gelişim, bilişsel gelişim ve sosyal duygusal gelişim olmak üzere üç ana boyutta inceler.

Bu üç boyut içinde motor beceriler, yürütücü işlevler, ahlaki anlayış, dil edinimi, sosyal değişim, kişilik, duygusal gelişim, benlik kavramı ve kimlik oluşumunu içeren geniş bir konu yelpazesi yer alır.

Gelişimsel psikoloji, doğanın ve beslenmenin insan gelişimi süreci üzerindeki etkilerini ve ayrıca zaman içinde kapsamdaki değişim süreçlerini inceler.

Birçok araştırmacı kişisel özellikler, bireyin davranışı ve çevresel faktörler arasındaki etkileşimlerle ilgilenmektedir. Buna sosyal bağlam ve yapılı çevre de dahildir.

Gelişimsel psikoloji ile ilgili devam eden tartışmalar arasında biyolojik özcülük, nöroplastisite ve gelişim aşamaları ile dinamik gelişim sistemleri yer almaktadır.

Gelişimsel psikolojideki araştırmaların bazı sınırlamaları vardır, ancak şu anda araştırmacılar, yaşam aşamaları ve biyolojik faktörlerden geçişin davranışlarımızı ve gelişimimizi nasıl etkileyebileceğini anlamaya çalışıyorlar.

Gelişimsel psikoloji, eğitim psikolojisi, çocuk psikopatolojisi, adli gelişim psikolojisi, çocuk gelişimi, bilişsel psikoloji, ekolojik psikoloji ve kültürel psikoloji gibi bir dizi alanı kapsar. 20. yüzyılın etkili gelişim psikologları arasında Urie Bronfenbrenner, Erik Erikson, Sigmund Freud, Anna Freud, Jean Piaget, Barbara Rogoff, Esther Thelen ve Lev Vygotsky bulunmaktadır.


(a) Bronfenbrenner'ın gençlik gelişimi için ekolojik sistemler modeli (https://www.mdpi.com/1660-4601/19/10/6271), (b) Bronfenbrenner'ın ekolojik sistemler teorisi (Wikipedia)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Developmental_psychology

29 Şubat 2024

 

GERİ (sosyalbilimler anasayfa)