Gelişimsel biyoloji, hayvanların ve bitkilerin büyüyüp geliştiği sürecin incelenmesidir. Gelişimsel biyoloji aynı zamanda yetişkin organizmadaki rejenerasyon, aseksüel üreme, metamorfoz ve kök hücrelerin büyümesi ve farklılaşmasının biyolojisini de kapsar.
Perspektifler
Hayvanların
embriyonik gelişiminde yer alan ana süreçler doku modellenmesi (bölgesel
spesifikasyon ve modellenmiş hücre farklılaşması yoluyla), doku büyümesi, ve
doku morfogenezidir.
·
Bölgesel belirtim, başlangıçta benzer
hücrelerden oluşan bir topta veya sayfada uzamsal kalıpları oluşturan süreçleri
ifade eder. Bu genellikle döllenmiş yumurtanın bazı kısımlarında bulunan
sitoplazmik belirleyicilerin ve embriyodaki sinyal merkezlerinden yayılan
endüktif sinyallerin etkisini içerir. Bölgesel belirtimin ilk aşamaları,
işlevsel farklılaşmış hücreler değil, organizmanın belirli bir bölgesine veya
bir kısmına gelişmeye kendini adamış hücre popülasyonları üretir. Bunlar,
transkripsiyon faktörlerinin spesifik kombinasyonlarının ifadesi ile
tanımlanır.
·
Hücre farklılaşması, özellikle sinir, kas, salgı
epiteli vs. gibi fonksiyonel hücre tiplerinin oluşumu ile ilgilidir.
Farklılaşmış hücreler, hücre işleviyle ilişkili çok miktarda spesifik protein
içerir.
·
Morfogenez, üç boyutlu bir şeklin oluşumu ile
ilgilidir. Esas olarak hücre tabakalarının ve tek tek hücrelerin düzenlenmiş
hareketlerini içerir. Morfogenez, erken embriyonun üç germ katmanını (ektoderm,
mezoderm ve endoderm) meydana getirmek ve organ gelişimi sırasında karmaşık yapılar
oluşturmak için önemlidir.
·
Doku büyümesi, hem doku boyutunda genel bir
artışı hem de morfogeneze katkıda bulunan parçaların diferansiyel büyümesini
(allometri) içerir. Büyüme çoğunlukla hücre çoğalması yoluyla ve aynı zamanda
hücre boyutundaki değişiklikler veya hücre dışı materyallerin birikmesiyle gerçekleşir.
Bitkilerin
gelişimi, hayvanlarınkine benzer süreçleri içerir. Bununla birlikte, bitki
hücreleri çoğunlukla hareketsizdir, bu nedenle morfogenez, hücre hareketleri
olmaksızın farklı büyüme ile elde edilir. Ayrıca, endüktif sinyaller ve ilgili
genler, hayvan gelişimini kontrol eden faktörlerden farklıdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Developmental_biology
15
Nisan 2024
GERİ (biyoloji)
