 |
Nobel Fizik Ödülü, Nobel Ödülleri kapsamında 1901'den
beri, fiziğin çeşitli alanlarında çalışan bilim adamlarına verilmektedir.
Ödül, Alfred Nobel'in mirası üzerine, Nobel Vakfı tarafından organize edilir
ve Alfred Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık günü Stockholm'de gerçekleştirilir.
Alfred Bernhard Nobel,
Doğum: 21 Ekim
1833, Stockholm, İsveç
Ölüm: 10 Aralık 1896, Sanremo, İtalya |
Nobel Fizik Ödülü, 1901 ve 2021 yılları arasında
219 Nobel Ödülü sahibine 115 kez verildi. John Bardeen, 1956 ve 1972'de iki kez
Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülen tek ödüllüdür. (Toplam 221 kişi.)
1901
|
Wilhelm Röntgen
Almanya |
" kendi adıyla anılan X ışınlarının
bulunmasında gösterdiği çalışmalarından dolayı"
|
1902
|
Hendrik Lorentz
Hollanda |
"magnetizmanın
radyasyon olgusu üzerindeki etkileri ile ilgili çalışmalarından dolayı"
|
Pieter Zeeman
Hollanda |
1903
|
Henri Becquerel
Fransa |
"doğal radyoaktivitenin
keşfinden dolayı"
|
Pierre Curie
Fransa |
"Profesör Henri Becquerel
tarafından keşfedilen radyasyon olgusunun üzerine birlikte gerçekleştirdikleri
araştırmalardan dolayı"
|
|
Marie Curie
Polonya |
1904
|
John Wiliam Strutt
Birleşik Krallık |
"en önemli gazların yoğunluklarını
araştırmasından ve bu çalışmalarla bağlantılı olarak argonun keşfinden
dolayı"
|
1905
|
Philipp Lenard
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Almanya |
"katot
ışınları üzerine yaptığı çalışmadan dolayı"
|
1906
|
J. J. Thomson
Birleşik Krallık |
"gazlardaki
elektrik iletimiyle ilgili teorik ve deneysel araştırmalarından dolayı"
|
1907
|
Albert Michelson
ABD, Polonya |
"optik
hassasiyet aletleri ve bu aletleri kullanarak gerçekleştirdiği spektroskopik
ve metrolojik araştırmalarından dolayı"
|
1908
|
Gabriel Lippmann
Fransa |
"girişim
olgusuna dayanan bir yöntemle fotografik olarak renkleri yeniden üretmeyi
başarmasından dolayı"
|
1909
|
Guglielmo Marconi
İtalya |
"kablosuz telegrafın geliştirilmesine olan
katkılarından dolayı"
|
Ferdinand Braun
Almanya |
1910
|
Johannes Diderik van
der Waals
Hollanda |
"gaz ve sıvılar
için hâl denklemi üzerine çalışmalarından dolayı"
|
1911
|
Wilhelm Wien
Almanya |
"ısı
radyasyonu kanunları ile ilgili bulgularından dolayı"
|
1912
|
Gustaf Dalén
İsveç |
"deniz
fenerleri ve şamandıraların aydınlatılmasında kullanılan gaz akümülatörleri
ile beraber kullanılan otomatik vanaları keşfinden dolayı"
|
1913
|
Heike Kamerlingh Ones
Hollanda |
"soğutma
teknikleri ve malzemelerin yaklaşık mutlak sıfıra kadar soğutulduğunda
davranışlarıyla ilgili araştırmalardan dolayı"
|
1914
|
Max von Laue
Almanya |
"X
ışınlarının kristaller tarafından kırılmasını keşfetmesinden dolayı"
|
1915
|
William Bragg
Birleşik Krallık |
"kristal
yapın, X ışınları yardımıyla analizlerindeki çalışmalarından dolayı"
|
Lawrence Bragg
Avustralya Birleşik Krallık |
1916
|
I. Dünya Savaşı sebebiyle ödül verilmedi
|
1917
|
Charles Glover Barkla
Birleşik Krallık |
"kimyasal elementlerdeki
karakteristik Röntgen radyasyonunu keşfinden dolayı"
|
1918
|
Max Planck
Almanya |
"enerji kuantasını keşfiyle
birlikte fiziğe sağladığı ilerlemelerden dolayı"
|
1919
|
Johannes Stark
Almanya |
"kanal ışınlarındaki Doppler
etkisini ve elektrik alanlarındaki tayf çizgilerinin ayrılmasını keşfinden
dolayı"
|
1920
|
Charles Édouard Guillaume
İsviçre |
"çelik-nikel alaşımlarındaki
anomallikleri bularak fizikte hassas ölçüm yapılmasına sağladığı katkılarından
dolayı"
|
1921
|
Albert Einstein
Almanya İsviçre |
"özellikle fotoelektrik etkisi
kanununu keşfi olmak üzere teorik fiziğe olan katkılarından dolayı"
|
1922
|
Niels Bohr
Danimarka |
"atomların yapısına ve
yaydıkları radyosyona dair yaptığı araştırmalardan dolayı"
|
1923
|
Robert A. Millikan
ABD |
"elektrikteki temel yük ile
fotoelektrik etki üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı"
|
1924
|
Manne Siegbahn
İsveç |
"X ışını spektroskopisiyle
ilgili buluşları ve araştırmalarından dolayı"
|
1925
|
James Franck
Almanya |
"elektronun atom üzerindeki
etkisini yöneten kanunların keşfinden dolayı"
|
Gustav Hertz
Almanya |
1926
|
Jean Perrin
Fransa |
"maddenin
süreksiz yapısına dair çalışmalarından, özellikle çökelme dengesini keşfinden
dolayı"
|
1927
|
Arthur Compton
ABD |
"kendi
adıyla adlandırılan etkiyi keşfinden dolayı"
|
Charles Wilson
Birleşik Krallık |
"elektrik yüklü
taneciklerin izlerini görünür hale getiren bir aygıt olan Wilson sis odasını keşfinden
dolayı"
|
1928
|
Owen Richardson
Birleşik Krallık |
"termiyonik
olguya dair çalışmalarından, özellikle kendi adıyla adlandırılan kanunun
keşfinden dolayı"
|
1929
|
Louis de Broglie
Fransa |
"elektronların
dalga özelliğini keşfinden dolayı"
|
1930
|
C. V. Raman
Hindistan |
"ışığın
saçılması üstüne yaptığı çalışmalarından ve kendi adı verilen etkiyi
keşfinden dolayı"
|
1931
|
Ödül verilmedi
|
1932
|
Werner Heisenberg
Almanya |
"kuantum mekaniğini yaratması
ve bu sayede, hidrojenin allotropik türlerinin keşfi gibi birçok
çalışmaya öncülük etmesinden dolayı"
|
1933
|
Erwin Schrödinger
Avusturya |
"atom teorisine dair yeni
yaratıcı buluşlarından dolayı"
|
Paul Dirac
Birleşik Krallık |
1934
|
Ödül
verilmedi
|
1935
|
James Chadwick
Birleşik Krallık |
"nötronu keşfinden
dolayı"
|
1936
|
Victor Hess
Avusturya |
"kozmik radyasyonu keşfinden
dolayı"
|
Carl David Anderson
ABD |
"pozitronu keşfinden
dolayı"
|
1937
|
Clinton Davisson
ABD |
"elektronların kristaller
tarafından kırınımlarının deneysel olarak keşfinden dolayı"
|
George Thomson
Birleşik Krallık |
||
1938
|
Enrico Fermi
İtalya |
"nötron irradyasyonundan
dolayı oluşan yeni radyoaktif elementlerin varlıklarının gösterilmesi ve
yavaş nötronlar tarafından oluşturulan nükleer reaksiyonların keşfinden
dolayı"
|
1939
|
Ernest Lawrence
ABD |
"siklotronun keşfi ve
geliştirmesi ve bununla elde ettiği sonuçlardan, özellikle de yapay radyoaktif
elementler üzerindeki sonuçlarından dolayı"
|
1940
|
1941
|
1942
|
II. Dünya Savaşı sebebiyle ödül
verilmedi
|
1943
|
Otto Stern
ABD Almanya |
"moleküler ışın yönteminin gelişimine
yaptığı katkılar ve protonun magnetik momentini keşfinden dolayı"
|
1944
|
Isidor Isaac Rabi
ABD Polonya |
"atom çekirdeğinin magnetik
özelliklerini kaydetmek için geliştirdiği rezonans yönteminden dolayı"
|
1945
|
Wolfgang Pauli
Avusturya |
"Pauli İlkesi de denilen
Dışlama İlkesi'ni keşfinden dolayı"
|
1946
|
Percy Bridgman
ABD |
"icat ettiği yüksek basınç
üretebilen aygıtı ve dolayısıyla yüksek basınç fiziği alanında dair yaptığı
keşiflerden dolayı"
|
1947
|
Edward Appleton
Birleşik Krallık |
"üst atmosfer fiziği üzerine
yaptığı araştırmalardan, özellikle de daha sonradan Appleton katmanı olarak
adlandırılan katmanın keşfinden dolayı"
|
1948
|
Patrick Blackett
Birleşik Krallık |
"Wilson buhar (sis) odası
yönteminin geliştirmesiyle nükleer fizik ve kozmik radyasyon alanlarındaki
keşiflerinden dolayı"
|
1949
|
Hideki Yukava
Japonya |
"nükleer kuvvetler üzerine
yaptığı teorik çalışmalarına dayanarak mezonların varlığına dair tahmininden
dolayı"
|
1950
|
C. F. Powell
Birleşik Krallık |
"nükleer süreçleri incelemek
için fotoğrafik bir yöntem geliştirmesi ve bu yöntemi kullanarak mezonlara
dair keşiflerinden dolayı"
|
1951
|
John Cockcroft
Birleşik Krallık |
"yapay olarak hızlandırılmış
atom partikülleri kullanılarak atom çekirdeğinin dönüştürülmesindeki öncü
çalışmalarından dolayı"
|
Ernest Walton
İrlanda |
1952
|
Felix Bloch
İsviçre ABD |
"nükleer magnetik duyarlılık
üzerine geliştirdikleri yeni yöntemler ve bu yöntemleri kullanarak yaptıkları
keşiflerden dolayı"
|
Edward Purcell
ABD |
||
1953
|
Frits Zernike
Hollanda |
"faz karşıtlığı yönteminin
gösterimi, özellikle faz kontrast mikroskobunun icadından dolayı"
|
1954
|
Max Born
Batı Almanya |
"kuantum mekaniği üzerine
yaptığı temel araştırmalar, özellikle de dalga fonksiyonunun istatiksel açıklanmasından
dolayı"
|
Walther Bothe
Batı Almanya |
"geliştirdiği olasılık yöntemi
ve bu yöntemle yaptığı buluşlardan dolayı"
|
|
1955
|
Willis Lamb
ABD |
"hidrojen tayfının ince
yapısına dair keşiflerinden dolayı"
|
Polykarp Kusch
ABD |
"elektronun magnetik momentine
dair yaptığı hassas bulgulardan dolayı"
|
1956
|
John Bardeen
ABD |
"yarı iletkenlerle ilgili
çalışmaları ve transistör etkisini keşiflerinden dolayı"
|
Walter Brattain
ABD |
||
William Shockley
ABD |
1957
|
Tsung-Dao Lee
Tayva |
"temel partiküllere dair
önemli keşiflerin gerçekleşmesine yol açan, ilerleyen dönemlerde parite
kanunları olarak adlandırılan alanda yaptıkları kapsamlı araştırmalarından dolayı"
|
Chen Ning Yang
Tayva |
1958
|
Pavel Çerenkov
Sovyetler Birliği |
"Çerenkov etkisini keşifleri
ve açıklamalarından dolayı"
|
İlya Frank
Sovyetler Birliği |
||
İgor Tamm
Sovyetler Birliği |
1959
|
Emilio Segrè
İtalya ABD |
"antiprotonu keşiflerinden
dolayı"
|
Owen Chamberlain
ABD |
||
1960
|
Donald A. Glaser
ABD |
"kabarcık
odasını keşfinden dolayı"
|
1961
|
Robert Hofstadter
ABD |
"atom çekirdeğindeki elektron
saçılması ile ilgili yaptığı öncü çalışmaları ve bu çalışmalarla nükleonların
yapılarıyla ilgili keşiflerinden dolayı"
|
Rudolf Mössbauer
Batı Almanya |
"gama radyasyonunun rezonans absorpsiyonu
ile ilgili çalışmaları ve dolayısıyla Mössbauer etkisini keşfinden
dolayı"
|
|
1962
|
Lev Landau
Sovyetler Birliği |
"yoğun madde, özellikle de
sıvı helyum ile ilgili öncü teorilerinden dolayı"
|
1963
|
Eugene Wigner
Macaristan ABD |
"atom çekirdeği teorisi ve
temel partiküllere katkıları, özellikle de temel simetri ilkelerinin keşfi ve
bu ilkeye dair uygulamalarından dolayı"
|
Maria Goeppert-Mayer
ABD |
"çekirdek kabuğu yapısıyla
ilgili keşiflerinden dolayı"
|
|
Hans Jensen
Batı Almanya |
1964
|
Nikolay Basov
Sovyetler Birliği
|
"osilatörler ve maser-lazer
ilkesine dayanan amplifikatörlerin yapımına yol açan, kuantum elektroniği
alanında yaptıkları temel çalışmalardan dolayı"
(maser, atomların, dışarıdan uyarılmasıyla dışarıya salınan radyasyon yardımı ile elde edilen, genliği yükseltilmiş elektromanyetik dalga) |
Aleksandr Prohorov
Sovyetler Birliği |
||
Charles Townes
ABD |
1965
|
Richard Feynman
ABD |
"kuantum elektrodinamiği ile
ilgili yaptıkları temel çalışmalar ve bu çalışmaların temel partikül fiziğinde
yaratığı önemli etkilerden dolayı"
|
Julian Schwinger
ABD |
||
Siniçiro Tomonaga
Japonya |
1966
|
Alfred Kastler
Fransa |
"atomlardaki Hertz rezonansını
incelemek için optik yöntemler keşfettiği ve geliştirdiğinden dolayı"
|
1967
|
Hans Bethe
ABD Almanya |
"nükleer reaksiyonlar
teorisine yaptığı katkılar, özellikle de yıldızlardaki enerji üretimine dair
keşiflerinden dolayı"
|
1968
|
Luis Alvarez
ABD |
"temel partikül fiziğine olan
belirleyici katkılarından, özellikle de hidrojen kabarcık odası ile veri
analizini kendi geliştirdiği tekniği kullanarak çok sayıda rezonans durumunu
keşfinden dolayı"
|
1969
|
Murray Gell-Mann
ABD |
"temel partiküller ve temel partiküllerin
etkileşimlerini sınıflandırmaya yönelik katkılarından ve keşiflerinden dolayı"
|
1970
|
Hannes Alfvén
İsveç |
"magnetik hidrodinamik ile
ilgili temel çalışmaları ve keşifleri ile plazma fiziği ile ilgili çeşitli
alanlarındaki çalışmalarından dolayı"
|
Louis Néel
Fransa |
"katı hâl fiziğinde önemli
uygulamalara yol açan antiferromagnetizma ve ferrimagnetizmayla ilgili çalışmaları
ve keşiflerinden dolayı"
|
1971
|
Dennis Gabor
Macaristan Birleşik Krallık |
"holografik yöntemi icat
etmesi ve geliştirmesinden dolayı"
|
1972
|
John Bardeen
ABD |
"genellikle BCS teorisi denen,
ortaklaşa geliştirdikleri süperiletkenlik teorisinden dolayı"
(BCS: John Bardeen, Leon Cooper ve John Robert Schrieffer) |
Leon Cooper
ABD |
||
Robert Schrieffer
ABD |
1973
|
Leo Esaki
Japonya |
"sırasıyla, yarıiletkenler ve
süperiletkenlerdeki tünelleme olgusuyla ilgili deneysel keşiflerinden
dolayı"
|
Ivar Giaever
ABD Norveç |
||
Brian Josephson
Birleşik Krallık |
"genel olarak Josephson
etkisi olarak da bilinen, tünel engelin içindeki süperakımın
özelliklerini teorik olarak öngörmesinden dolayı"
|
1974
|
Martin Ryle
Birleşik Krallık |
"radyo astrofizik alanındaki
öncül çalışmalarından dolayı: Ryle'a, özellikle açıklık sentezi tekniğinde
olmak üzere, yaptığı gözlem ve icatlardan; Hewish'e ise pulsarların bulunması
için oynadığı etkin rolünden dolayı"
|
Antony Hewish
Birleşik Krallık |
1975
|
Niels Bohr
Danimarka |
"atom çekirdeğindeki toplu
hareket ve partikül haraketi ilişkisini keşifleri ve bu ilişkiye dayanarak
atom çekirdeğinin yapısı hakkındaki teoriyi geliştirmelerinden dolayı"
|
Ben R. Mottelson
Danimarka |
||
James Rainwater
ABD |
1976
|
Burton Richter
ABD |
"yeni bir tür ağır temel partikülün
keşfinde gösterdikleri öncül çalışmalardan dolayı"
(psi parçacığı; şu anda J/ψ parçacığı olarak bilinmektedir) |
Samuel C. C. Ting
ABD |
1977
|
Philip Anderson
ABD |
"magnetik ve düzensiz
sistemlerin elktronik yapılarına dair temel teorik araştırmalarından
dolayı"
|
Nevill Mott
Birleşik Krallık |
||
John Van Vleck
ABD |
1978
|
Pyotr Kapitsa
Sovyetler Birliği |
"düşük sıcaklık fiziği
alanındaki icatları ve keşiflerinden dolayı"
|
Arno Penzias
ABD |
"kozmik mikrodalga arka plan
radyasyonunu keşiflerinden dolayı"
|
|
Robert Wilson
ABD |
1979
|
Sheldon Glashow
ABD |
"zayıf nötr akım da dahil
olmak üzere, temel partiküller arasındaki birleştirilmiş zayıf ve elektromagnetik
etkileşim teorisine olan katkılarından dolayı"
|
Muhammed Abdüsselam
Pakistan |
||
Steven Weinberg
ABD |
1980
|
James Cronin
ABD |
"nötr K mezonunlarının
bozunurken gösterdikleri temel simetri ilkelerine aykırılığı keşiflerinden
dolayı"
|
Val Fitch
ABD |
1981
|
Nicolaas Bloembergen
Hollanda ABD |
"lazer spektroskopinin
gelişiminde gösterdikleri katkılardan dolayı"
|
Arthur L. Schawlow
ABD |
||
Kai Siegbahn
İsveç |
"yüksek çözünürlüklü elektron spektroskopisinin
gelişiminde gösterdiği katkılardan dolayı"
|
1982
|
Kenneth Wilson
ABD |
"hâl değişimleri ile ilgili
kritik olgu teorisinden dolayı"
|
1983
|
Subrahmanyan Chandrasekhar
Hindistan ABD |
"yıldızların yapısı ve
evriminin fiziksel süreci üzerine yaptığı teorik çalışmalarından dolayı"
|
William Fowler
ABD |
"evrendeki kimyasal
elementlerin oluşumundaki nükleer reaksiyonların önemi üzerine yaptığı teorik
ve deneysel çalışmalarından dolayı"
|
1984
|
Carlo Rubbia
İtalya |
"zayıf etkileşimdeki aktarımı
sağlayan W ve Z partikülleri alanının keşfine yol açan büyük projeye
yaptıkları önemli katkılardan dolayı"
|
Simon van der Meer
Hollanda |
||
1985
|
Klaus von Klitzing
Batı Almanya |
"kuantum Hall etkisini
keşfinden dolayı"
|
1986
|
Ernst Ruska
Batı Almanya |
"elektron optiğindeki temel
çalışmaları ve ilk elektron mikroskopunu tasarlamasından dolayı"
|
Gerd Binnig
Batı Almanya |
"taramalı tünelleme mikroskopu
tasarımlarından dolayı"
|
|
Heinrich Rohrer
İsviçre |
1987
|
Georg Bednorz
Batı Almanya |
"seramik malzemelerde çığır
açan süperiletkenlik buluşlarından dolayı"
|
Alex Müller
İsviçre |
1988
|
Leon Lederman
ABD |
"nötrino ışın yöntemini ve
müon nötrinosunu keşfederek leptonların ikili yapısını göstermelerinden
dolayı"
|
Melvin Schwartz
ABD |
||
Jack Steinberger
ABD |
1989
|
Norman Ramsey
ABD |
"ayrık salınım alanları
yönteminin keşfi ve bunun, hidrojen maseri ile diğer atom saatlerinde kullanılmasından
dolayı"
|
Hans Dehmelt
ABD |
"iyon tuzağı(kapanı) tekniğini
geliştirmelerinden dolayı"
|
|
Wolfgang Paul
Batı Almanya |
1990
|
Jerome Friedman
ABD |
"partikül fiziğindeki kuark
modelinin geliştirilmesinde hayati önemi olan; protonlar ve bağ nötronlarının
üzerindeki elektronların derin inelastik saçılması ile ilgili öncülük eden
araştırmalarından dolayı"
|
Henry Kendall
ABD |
||
Richard Taylor
Kanada |
1991
|
Pierre-Gilles de Gennes
Fransa |
"basit sistemlerdeki düzen
olgusunun araştırılması için geliştirilen yöntemlerin; maddenin daha karmaşık
şekilleri, özellikle de sıvı kristal ve polimerler için de
uygulanabilirliğini keşfetmesinden dolayı"
|
1992
|
Georges Charpak
Fransa Polonya |
"partikül dedektörlerinin,
özellikle de çok telli orantılı odanın keşfi ve geliştirmesiden dolayı"
|
1993
|
Russell Hulse
ABD |
"kütle çekimi araştırmalarında
yeni olasılıkların araştırılma şansını doğuran yeni bir tür pulsar keşfetmelerinden
dolayı"
|
Joseph Taylor
ABD |
1994
|
Bertram Brockhouse
Kanada |
"nötron spektroskopisinin
geliştirilmesi, ve yoğunlaştırılmış maddelerdeki nötron saçılması tekniklerinin
geliştirilmesine yaptığı öncü katkılardan dolayı"
|
Clifford Shull
ABD |
"nötron kırınımı tekniğinin
geliştirilmesi, ve yoğunlaştırılmış maddelerdeki nötron saçılması tekniklerinin
geliştirilmesine yaptığı öncü katkılardan dolayı"
|
|
1995
|
Martin Perl
ABD |
"tau leptonunun keşfi, ve
lepton fiziğine olan öncü deneysel katkılarından dolayı"
|
Frederick Reines
ABD |
"nötrinonun tespit edilmesi, ve
lepton fiziğine olan öncü deneysel katkılarından dolayı"
|
1996
|
David Lee
ABD |
"helyum-3'ün
süperakışkanlığını keşiflerinden dolayı"
|
Douglas Osheroff
ABD |
||
Robert Richardson
ABD |
1997
|
Steven Chu
ABD |
"lazer ışığıyla atomların
soğutulması ve yakalanmasıyla ilgili geliştirdikleri yöntemlerden
dolayı"
|
Claude Cohen-Tannoudji
Fransa |
||
William Phillips
ABD |
1998
|
Robert Laughlin
ABD |
"kesirli yük taşıyan
uyarılmalar içeren yeni bir kuantum akışkanı biçiminin keşfinden dolayı"
|
Horst Störmer
Almanya |
||
Daniel Tsui
ABD |
1999
|
Gerard 't Hooft
Hollanda |
"fizikteki elektrozayıf
etkileşimlerin kuantum yapısını aydınlatmalarından dolayı"
|
Martinus Veltman
Hollanda |
2000
|
Jores Alfyorov
Rusya |
"yüksek hız ve optoelektronikte
kullanılan yarıilet-ken heteroyapısını geliştirmelerinden dolayı"
|
Herbert Kroemer
Almanya |
||
Jack Kilby
ABD |
"tümleşik devrenin icadındaki
rolünden dolayı"
|
2001
|
Eric Cornell
ABD |
"alkali atomlarının
oluşturduğu seyrek gazlardaki Bose-Einstein yoğunlaşmasındaki başarıları ve
bu yoğunlaşmanın özellikleri ile ilgili ilk temel çalışmalarından
dolayı"
|
Carl Wieman
ABD |
||
Wolfgang Ketterle
Almanya |
2002
|
Raymond Davis
ABD |
"özellikle kozmik nötrinoların
tespiti olmak üzere, astrofiziğe yaptıkları öncü katkılarından dolayı"
|
Masatoshi Koshiba
Japonya |
||
Riccardo Giacconi
ABD |
"kozmik X-ışını kaynaklarının
keşfini sağlayan öncü katkılarından dolayı"
|
2003
|
Aleksey Abrikosov
Rusya ABD |
"süperiletkenler teorisi ile
süperakışkanlara yaptıkları öncü katkılardan dolayı"
|
Vitaliy Ginzburg
Rusya |
||
Anthony J. Leggett
Birleşik Krallık ABD |
2004
|
David Gross
ABD |
"güçlü etkileşim teorisindeki
asimptotik özgürlüğün keşfinden dolayı"
|
David Politzer
ABD |
||
Frank Wilczek
ABD |
2005
|
Roy Glauber
ABD |
"optik uyumluluğun kuantum
teorisine olan katkılarından dolayı"
|
John Hall
ABD |
"optik frekans tarağı dahil
olmak üzere, lazere dayalı hassas spektroskopi araştırmalarından dolayı"
|
|
Theodor W. Hänsch
Almanya |
2006
|
John Mather
ABD |
"kozmik mikrodalga arka plan
radyasyonunun siyah cisim şeklini ve anizotropisini keşfettiklerinden
dolayı"
|
George Smoot
ABD |
||
2007
|
Albert Fert
Fransa |
"dev magnetorezistansın
keşfinden dolayı"
|
Peter Grünberg
Almanya |
2008
|
Makoto Kobayashi
Japonya |
"doğadaki en az 3 kuark
ailesinin varlığını öngören bozuk simetrinin kökenlerini keşiflerinden
dolayı"
|
Toshihide Maskawa
Japonya |
||
Yoichiro Nambu
Japonya ABD |
"atomaltı fizikteki
kendiliğinden simetri kırılmasımekanizmasının keşfinden dolayı"
|
2009
|
Charles Kao
Hong Kong Birleşik Krallık ABD |
"ışığın, optik iletişimde
fiberlerle aktarılması konusundaki çığır açıcı başarılarından dolayı"
|
Willard Boyle
Kanada ABD |
"bir yarı iletken görüntüleme
devresi olan yük bağlaşımlı aygıt sensörünü icat etmelerinden dolayı"
|
|
George Smith
ABD |
2010
|
Andre Geim
Rusya Birleşik Krallık Hollanda |
"iki boyutlu grafen
malzemesine ilişkin çığır açan deneylerinden dolayı"
|
Konstantin Novoselov
Rusya Birleşik Krallık |
2011
|
Saul Perlmutter
ABD |
"uzak süpernovaların
incelenmesi sonucunda evrenin ivmelenerek genişlemesini keşiflerinden dolayı"
|
Brian Schmidt
Avustralya ABD |
||
Adam Riess
ABD |
2012
|
Serge Haroche
Fransa |
"tekil kuantum sistemlerinin
manipülasyonu ve ölçülmesini sağlayan, çığır açan deneysel yöntemlerinden
dolayı"
|
David Wineland
ABD |
||
2013
|
François Englert
Belçika |
"atomaltı partiküllerin
kütlesinin kökenine dair anlayışımıza katkıda bulunan ve yakın zamanda
CERN'in Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda ATLAS ve CMS deneyleri ile tahmin
edilen temel parçacığın keşfedilmesiyle teyit edilen mekanizmanın teorik
keşfinden dolayı"
|
Peter Higgs
Birleşik Krallık |
2014
|
Isamu Akasaki
Japonya |
"parlak ve enerji tasarrufu
sağlayan beyaz ışık kaynaklarının üretilmesine olanak sağlayan verimli mavi
ışık yayan diotlarıkeşiflerinden dolayı"
|
Hiroshi Amano
Japonya Japonya |
||
Shuji Nakamura
Japonya ABD |
2015
|
Takaaki Kajita
Japonya |
"nötrinoların kütleye sahip
olduklarını gösteren nötrino salınımlarını keşiflerinden dolayı"
|
Arthur B. McDonald
Kanada |
2016
|
David Thouless
Birleşik Krallık |
"topolojik hâl değişimleri ile
maddenin topolojik hâlleri üzerine yaptıkları teorik keşiflerden dolayı"
|
Duncan Haldane
Birleşik Krallık |
||
Michael Kosterlitz
Birleşik Krallık |
2017
|
Rainer Weiss
Almanya ABD |
"LIGO'da yer alan dedektörlere
ve kütle çekimsel dalgaların gözlenmesine olan önemli katkılarından
dolayı" (LIGO: Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory)
|
Kip Thorne
ABD |
||
Barry Barish
ABD |
2018
|
Arthur Ashkin
ABD |
"lazer fiziği alanındaki çığır
açan icatlarından, bunları özellikle de optik cımbızlar ve biyolojik sistemlere
uyarlamalarından dolayı"
|
Gérard Mourou
Fransa |
"lazer fiziği alanındaki çığır
açan icatlarından, özellikle de yüksek yoğunluklu ultra kısa optik darbeleri
oluşturma yöntemlerinden dolayı"
|
|
Donna Strickland
Kanada |
|
2019 |
James Peebles |
"fiziksel kozmolojideki teorik
keşiflerden dolayı" |
|
Michel Mayor |
"Solar-tip bir yıldızın
yörüngesinde dönen bir eksoplanetin keşfinden dolayı" |
|
|
Didier Queloz |
|
2020 |
Roger Penrose |
"kara delik oluşumunun genel
görelilik teorisinin sağlam bir tahmini olduğunun keşfinden dolayı" |
|
Reinhard Genzel |
"galaksimizin merkezinde
süpermasif bir kompakt objenen keşfinden dolayı” |
|
|
Andrea Ghez |
2021 | Giorgio Parisi | "Fiziksel sistemlerde atomik ölçekten gezegen ölçeğine kadar düzensizlik ve dalgalanmaların etkileşimi" |
Klaus Hasselmann | "Yeryüzü ikliminin, değişkenliğin ölçülmesi ve küresel ısınmanın güvenilir bir şekilde tahmin edilmesinin fiziksel modellemesi" | |
Suki Manabe |
 |
|
|
2022 |
John Clauser: "dolaşık
fotonlarla yapılan deneyler için, Bell eşitsizliklerinin ihlalini tespit
etmek ve kuantum bilgi bilimine öncülük etmek" |
Kaynaklar:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Nobel_Fizik_%C3%96d%C3%BCl%C3%BC_sahipleri_listesi
https://www.nobelprize.org/prizes/lists/all-nobel-prizes-in-physics/
27 Temmuz 2021
22 Haziran 2023
GERİ (astrofizik)
GERİ (fizik anasayfa)
