Filogenetik (phylogenetics)

Biyolojide filogenetik, evrimsel tarihin ve organizma grupları arasındaki veya içindeki ilişkilerin incelenmesidir. Bu ilişkiler filogenetik çıkarımla, yani DNA dizileri, protein amino asit dizileri veya morfoloji gibi gözlemlenen kalıtsal özelliklere odaklanan yöntemlerle belirlenir. Böyle bir analizin sonucu, bir filogenetik ağaçtır; bir grup organizmanın evrimsel tarihini yansıtan ilişkiler hipotezini içeren bir diyagramdır.

Filogenetik bir ağacın uçları yaşayan taksonlar veya fosiller olabilir ve evrimsel bir soydaki 'son'u veya şimdiki zamanı temsil eder. Filogenetik diyagram köklü veya köksüz olabilir. Köklü bir ağaç diyagramı, ağacın varsayımsal ortak atasını gösterir. Köksüz bir ağaç diyagramı (bir ağ), ataların soyu hakkında hiçbir varsayımda bulunmaz ve söz konusu taksonların kökenini veya 'kökünü' ya da çıkarsanan evrimsel dönüşümlerin yönünü göstermez.

Filogenetik analizler, taksonlar arasındaki filogenetik modelleri ortaya çıkarmanın yanı sıra, genler veya bireysel organizmalar arasındaki ilişkileri temsil etmek için sıklıkla kullanılır. Bu tür kullanımlar biyolojik çeşitliliği, evrimi, ekolojiyi ve genomları anlamada merkezi merkezi haline gelmiştir.

Filogenetik, türlerin evrimsel ilişkilerini ve kökenlerini yorumlamak için türlerin karakteristiklerindeki benzerlik ve farklılıkları kullanan sistematiğin bir bileşenidir. Filogenetik, bir türün özelliklerinin, taksonomik bir grubun en son ortak atasından ayrıldığına dair filogenetik çıkarımı destekleyip desteklemediğine odaklanır

Kanser araştırmaları alanında filogenetik, tümörlerin klonal evrimini ve moleküler kronolojiyi incelemek, tüm genom dizileme tekniklerini kullanarak hücre popülasyonlarının hastalığın ilerlemesi boyunca ve tedavi sırasında nasıl değiştiğini tahmin etmek ve göstermek için kullanılabilir. Kanserin ilerlemesinin ardındaki evrimsel süreçler türlerdekilerden oldukça farklıdır ve filogenetik çıkarım açısından önemlidir; bu farklılıklar en az dört alanda kendini gösterir:

·         Meydana gelen sapma türleri

·         Mutasyon oranları

·         Yoğunluk

·         Tümör hücresi alt klonlarının yüksek heterojenliği (değişkenliği)

Filogenetik aynı zamanda ilaç tasarımı ve keşfine de yardımcı olabilir. Filogenetik, bilim adamlarının türleri organize etmelerine olanak tanır ve hangi türlerin, insan vücudu üzerinde etkileri olan biyolojik olarak aktif bileşikler üretmek gibi tıbbi açıdan faydalı belirli özelliklerin kalıtsal olarak aktarıldığını gösterebilir.

Filogenetik ağaç, hangi balık türlerinin zehir kökenine sahip olduğunu ve ilgili balıkların bu özelliği içerebileceğini gösterir. Biyologlar zehirli balıkları incelerken bu yaklaşımı kullanarak zehirli olabilecek balık türlerini tanımlayabiliyorlar.


Filogenetik hayat ağacı (lumenlearning)

Köksüz bir filogenetik ağaç (lumenlearning)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Phylogenetics

7 Haziran 2024

 

GERİ (biyoloji)