Genel görelilik teorisinde eşdeğerlik ilkesi, gravitasyonal ve eylemsiz kütlenin eşdeğerliğidir. Albert Einstein'ın gözlemine göre, duran masif bir cisim üzerindeki lokal gravitasyonal kuvvet, bir gözlemcinin eylemsiz bir referans çerçevede deneyimlediği pseudo-kuvvetle ayndır.
Einstein eşdeğerlik ilkesi
Einstein eşdeğerlik ilkesi, zayıf eşdeğerlik ilkesinin
geçerli olduğunu belirtir:
Serbest düşen bir laboratuvarda herhangi bir lokal non-gravitasyonal deneyin
sonucu, laboratuvarın hızından ve uzay-zamandaki konumundan bağımsızdır.
Burada ‘lokal (yerel)’in çok özel bir anlamı vardır: deney
sadece laboratuvarın dışına bakmamalı, aynı zamanda tüm laboratuvarın serbestçe
düşmesi için gravitasyonal alanda ve gelgit kuvvetlerindeki değişikliklere
kıyasla küçük olmalıdır. ‘Lokal’, aynı zamanda, gravitasyonal alan dışındaki ‘dış’
alanlarla etkileşimlerin olmamasını da kasteder.
Görelilik ilkesi, lokal deneylerin sonucunun aparatın
hızından bağımsız olması gerektiği anlamına gelir, bu nedenle bu ilkenin en
önemli sonucu Kopernik prensibidir; ince yapı sabiti ve elektron-proton kütle
oranı gibi boyutsuz fiziksel değerlerin, uzayda veya zamanda nerede ölçüldüğüne
bağlı olmaması gerekir. Birçok fizikçi, zayıf eşdeğerlik ilkesini karşılayan
herhangi bir Lorentz değişmez teorisinin Einstein eşdeğerlik ilkesini de
karşıladığına inanmaktadır.
Leonard Schiff'in varsayımı, zayıf eşdeğerlik ilkesinin
Einstein eşdeğerlik ilkesini içerdiğini öne sürüyor, ancak bu kanıtlanmadı.
Bununla birlikte, iki ilke çok farklı türde deneylerle test edilir. Einstein
eşdeğerlik ilkesi kesin olmadığı için eleştirilmiştir, çünkü gravitasyonal
deneylerin gravitasyonal olmayanlardan ayırmanın evrensel olarak kabul edilmiş
bir yolu yoktur.
Einstein eşdeğerlik ilkesinin testleri
Zayıf eşdeğerlik ilkesinin testlerine ek olarak, Einstein
eşdeğerlik ilkesi, boyutsuz sabitlerin ve kütle oranlarının değişimi
araştırılarak test edilebilir. Temel sabitlerin değişimine ilişkin mevcut en
iyi sınırlar, esas olarak, bugün gözlemlediklerimize benzer nükleer
reaksiyonların yaklaşık iki milyar yıl önce yeraltında meydana geldiğinin
gösterildiği, doğal olarak oluşan Oklo doğal nükleer fisyon reaktörünü (doğal
nükleer fisyon reaktörü bir uranyum yatağıdır) inceleyerek belirlenmiştir. Bu
reaksiyonlar, temel sabitlerin değerlerine son derece duyarlıdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Equivalence_principle
29 Temmuz 2021
GERİ (albert einstein)
