Ekolojik Niş (ecological niche)

Ekolojide niş, bir türün belirli bir çevresel koşulla eşleşmesidir. Bir organizmanın veya popülasyonun, kaynakların ve rakiplerin dağıtımına nasıl tepki verdiğini (örneğin, kaynaklar bol olduğunda ve yırtıcılar, parazitler ve patojenler kıt olduğunda büyüyerek) ve bunun karşılığında aynı faktörleri nasıl değiştirdiğini (örneğin, avcılar ve av tüketicileri için besin kaynağı görevi gören diğer organizmaların kaynaklara erişimi) tanımlar.

'Çevresel bir nişin boyutlarını oluşturan değişkenlerin türü ve sayısı bir türden diğerine değişir, belirli çevresel değişkenlerin bir tür için göreceli önemi, coğrafi ve biyotik bağlamlara göre değişebilir'.

·         Grinnellian nişi, bir türün yaşadığı habitat ve ona eşlik eden davranışsal adaptasyonlar tarafından belirlenir.

·         Elton nişi, bir türün yalnızca bir çevrede büyüyüp ona tepki vermekle kalmayıp, aynı zamanda büyüdükçe çevreyi ve davranışlarını da değiştirebileceğini vurguluyor.

·         Hutchinson nişi, belirli bir topluluk içinde türlerin nasıl bir arada var olduğunu açıklamaya çalışmak için matematik ve istatistik kullanır.

Ekolojik niş kavramı, ekolojik toplulukların mekânsal kalıplarına odaklanan ekolojik biyocoğrafyanın merkezinde yer alır. 'Türlerin zaman içindeki dağılımları ve dinamikleri, türün özelliklerinden, çevresel çeşitlilikten... ve ikisi arasındaki etkileşimlerden - özellikle bazı türlerin, özellikle bizim türümüzün, çevrelerini değiştirme ve birçok türün menzil dinamiklerini değiştirme yeteneklerinden kaynaklanır.' Ekolojik bir nişin sakinleri tarafından değiştirilmesi, niş inşasının konusudur.

Türlerin çoğunluğu, aynı geniş taksonomik sınıftaki diğer yakın ilişkili türlere benzer ortak davranışlar, adaptasyonlar ve işlevsel özelliklerle standart bir ekolojik niş içinde bulunur, ancak istisnalar da vardır. Standart dışı niş doldurucu türlerin önde gelen örneği, Yeni Zelanda'nın uçamayan, karada yaşayan, solucanlar ve diğer kara canlılarıyla beslenen ve yaşamını memeli benzeri bir niş içinde yaşayan kivi kuşudur.


Ekolojik niş konsepti. (A) temel niş, biyotik etkileşim ve erişilebilirlik arasındaki ilişkiler; (B) temel niş değişimi; (C) yeni alanlara erişim sonrasında temel nişin daha iyi kullanılması (researchgate)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Ecological_niche

29 Haziran 2024

 

GERİ (biyoloji)