Biyolojide yaşamın özelliklerinden biri, hücreler, dokular, organlar ve organizmalar gibi birçok seviyede gözlemlenebilen son derece düzenli yapısıdır.
Başka
bir kapsamda yapı, makromoleküllerde, özellikle proteinlerde ve nükleik
asitlerde de gözlemlenebilir. Bu moleküllerin işlevi hem şekillerine hem de bileşimlerine
göre belirlenir; yapıları birden fazla seviyeye sahiptir.
Protein
yapısının dört seviyeli bir hiyerarşisi vardır.
·
Birincil yapı, onu oluşturan amino asitlerin
dizisidir. Tekrarlanan bir nitrojen ve iki karbon atomu dizisinden oluşan bir
peptid omurgasına sahiptir.
·
İkincil yapı, hidrojen bağları ile belirlenen
tekrarlanan modellerden oluşur. İki temel tip, a-sarmal
ve b-kıvrımlı tabakadır.
·
Üçüncül yapı, polipeptit zincirinin ileri geri
bükülmesidir.
·
Dördüncül yapı, üçüncül birimlerin bir araya
gelip etkileşime girme şeklidir.
Yapısal
biyoloji, makromoleküllerin biyomoleküler yapısıyla ilgilidir.
Şekil (b):
(1) Birincil yapı, genellikle 1 veya 3 harfli kodlarla kısaltılan amino
asit kalıntılarının dizisidir.
(2) İkincil yapı, sağ alfa sarmalının (burada gösterilmektedir) 3
boyutlu düzeni veya beta kıvrımlı tabaka gibi alternatif yapılardır.
(3) Üçüncül yapı, prolin köşeleri, sistein kalıntıları arasındaki
disülfit köprüleri ve elektrostik bağlar gibi yapılarla şekillendirilen alfa
sarmalının 3 boyutlu katlanmasıdır.
(4) Proteine birden fazla protein zincirinin katkıda bulunduğu
durumlarda, dördüncül yapı bu alt birimlerin düzenlenmesidir. Burada
gösterildiği gibi hemoglobindeki kuaterner yapı, elektrostatik bağlarla bir
arada tutulan iki alfa ve iki beta polipeptitten oluşur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Structure#Biological
16
Nisan 2024
GERİ (biyoloji)
