Döteryumu tükenmiş su (DDW), Yer’de deniz seviyesinde doğal olarak oluşandan daha düşük bir döteryum konsantrasyonuna sahip olan sudur.
DDW bazen hafif su veya
protium suyu olarak bilinir, ancak 'hafif su' uzun süredir özellikle nükleer
reaktörlerdeki sıradan suya atıfta bulunmaktadır.
Kimya
Döteryumu tükenmiş su,
deniz seviyesinde doğada oluşandan daha düşük bir döteryum (2H)
konsantrasyonuna sahiptir. Döteryum, bir proton ve bir nötrondan oluşan bir
çekirdeğe sahip, doğal olarak oluşan, kararlı (radyoaktif olmayan) bir hidrojen
izotopudur.
Normal hidrojenin
(protium, 1H) çekirdeği yalnızca bir protondan oluşur, nötron
içermez. Dolayısıyla döteryum, 1H'nin yaklaşık iki katı atom
kütlesine sahiptir. Ağır su, iki 1H atomu yerine iki döteryum
atomuna sahip su moleküllerinden oluşur. Normal sudaki hidrojen yaklaşık %99,97
(ağırlıkça) 1H'dir.
Ağır su üretimi, doğal
sudaki döteryum içeren izotopologların izole edilmesini ve uzaklaştırılmasını
içerir. Bu sürecin yan ürünü DDW'dir.
Hidrolojik koşulların
heterojenliği nedeniyle doğal suyun izotopik bileşimi Yer’in her tarafında
farklılık gösterir. Okyanustan ve ekvatordan uzaklık ve deniz seviyesinden
yükseklik, su döteryum tükenmesi ile pozitif bir korelasyona sahiptir.
Deniz suyunun izotopik
bileşimini tanımlayan Viyana Standart Ortalama Okyanus Suyu'nda (VSMOW),
döteryum 155.76 ppm konsantrasyonuda oluşur. Antarktika'daki doğal suyun
izotopik bileşimini belirleyen SLAP (Standart Hafif Antarktik Yağış) standardı
için döteryum konsantrasyonu 89.02 ppm'dir.
Özellikle buzul
dağlarının erimiş sularından elde edilen kar suyu, okyanus suyundan önemli
ölçüde daha hafiftir. Everest Dağı'nın 22000-24000 rakımındaki buzul
analizleri, 43 ppm'ye kadar düşük seviyeler gösterdi. Doğal sudaki
izotopologların ağırlık miktarları, moleküler spektroskopi kullanılarak
toplanan verilere dayanarak hesaplanır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Deuterium-depleted_water#Health_claims_and_criticism
27 Ekim 2024
GERİ (su)
