Dolaşım sistemi, bir insanın veya başka bir omurgalının tüm vücudu boyunca dolaşan kalbi, kan damarlarını ve kanı içeren bir organ sistemidir. Kalp ve kan damarlarından oluşan kardiyovasküler sistemi veya damar sistemini içerir. Dolaşım sisteminin iki bölümü vardır; sistemik dolaşım (veya devre) ve pulmoner dolaşım (veya devre). Bazı kaynaklarda kardiyovasküler sistem ve vasküler sistem terimleri dolaşım sistemi ile birbirinin yerine kullanılmaktadır.
Kan
damarları ağı, büyük elastik arterler ve büyük damarlar dahil olmak üzere
kalbin büyük damarlarıdır; diğer arterler, daha küçük arteriyoller, venüllerle
(küçük damarlar) birleşen kılcal damarlar ve diğer damarlardır. Omurgalılarda
dolaşım sistemi kapalıdır, bu da kanın damar ağından asla ayrılmadığı anlamına
gelir. Eklembacaklılar gibi bazı omurgasızlar açık dolaşım sistemine sahiptir.
Süngerler ve tarak jöleleri gibi diploblastların dolaşım sistemi yoktur.
Kan,
plazma, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerden oluşan
bir sıvıdır; vücutta dolaşarak dokulara oksijen ve besin taşıyarak, atık
maddelerin toplanıp bertaraf edilmesini sağlar. Dolaşan besinler proteinleri ve
mineralleri içerir. Diğer bileşenler arasında hemoglobin, hormonlar, oksijen ve
karbondioksit gibi gazlar bulunur. Bu maddeler beslenme sağlar, bağışıklık
sisteminin hastalıklarla savaşmasına yardımcı olur ve sıcaklığı ve doğal pH'ı
dengeleyerek homeostazın korunmasına yardımcı olur.
Omurgalılarda
lenfatik sistem dolaşım sisteminin tamamlayıcısıdır. Lenfatik sistem, fazla
plazmayı (hücreler arasındaki interstisyel sıvı olarak dolaşım sistemi kılcal
damarlarından filtrelenen) vücut dokularından, fazla sıvıyı lenf olarak kan
dolaşımına geri döndüren aksesuar yollar yoluyla vücut dokularından
uzaklaştırır. Lenfatik sistem, kan dolaşım sisteminin işleyişi için gerekli
olan bir alt sistemdir; onsuz kandaki sıvı tükenirdi.
Lenfatik
sistem aynı zamanda bağışıklık sistemiyle birlikte çalışır. Lenf dolaşımı kan
dolaşımından çok daha uzun sürer ve kapalı (kan) dolaşım sisteminin aksine
lenfatik sistem açık bir sistemdir. Bazı kaynaklar bunu ikincil dolaşım sistemi
olarak tanımlıyor.
Dolaşım
sistemi birçok kardiyovasküler hastalıktan etkilenebilir. Kardiyologlar kalp
konusunda uzmanlaşmış tıp uzmanlarıdı. Kardiyotorasik cerrahlar kalp ve çevresini
ameliyat etme konusunda uzmanlaşmıştır. Damar cerrahları kan damarları ve
lenfatik damarlardaki bozukluklara odaklanır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Circulatory_system
26
haziran 2024
GERİ (biyoloji)
